Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HenrietteWalter,Oral,écritetorthographedufrançais
8.Desmouvementscontradictoires
19
Enrésumé,onconstatequel)orthographefrançaisedanssonétatactuel
témoignedemouvementsdebalancier,quiontponctuésonhistoire,une
histoirequiapenchésuccessivement:
tantôtducôtédesétymologistes,soucieuxderappeler,dansleur
formeécrite,quelesmotsontunehistoire,manifestéebiensouvent
parlaprésencedelettresmuettes,
tantôtducôtédesamateursderigueurphonétique,qui,eux,tentaient
derapprocherlaformeécritedesmots,deleurexpressionorale,en
supprimantcettefoisleslettresjugéessuperflues.
Nousnoustrouvonsdoncmaintenantenprésenced)unhabitgraphique
dontl)extrêmecomplexitérebutecertainsetfascinelesautres.
9.L,originedequelquesbizarreries
Parfois,unebizarrerieorthographiquepeutprovenird)uneerreur,cequi
sevérifiepourlesubstantifpoids,duverbepeser,quidevraitêtrepoiscar
cemotvientdepensumetnonpasdepondus.
D)autresfois,lesaberrationsactuellestiennenttoutsimplementàdes
circonstancesmatérielles,commecelaaétélecaspourévénement,cette
graphieinattendueaccentaigupourla2
e
syllabe)suggèreunéfermé,
pourunevoyelleprononcéeaveclavoyelleouverte[e],etquidemanderait
doncun<è>(accentgrave).Toutcelan)estpasàunedécisionmûre-
mentpesée,maisrésulted)unmanquemomentanédematérield)imprimerie.
L)histoireremonteaudébutduXVIII
e
siècle,époqueàlaquelleon
commençaitàadopterl)accentgrave<è>,enledistinguantdel)accent
aigu<é>.L)imprimeur,semble-t-il,n)avaitpasfaitfondresufsammentde
caractères<è>(avecl)accentgrave)et,lorsqu)ilenfallaitplusieursdansune
mêmepage,illuiarrivaitd)enmanquer.C)estainsiquedansl)éditiondu
Dictionnairedel)Académiefrançaisede1740,onpeutremarquerqu)«évé-
nement»comportedeux<é>etqu)àl)article«mère»,cemotestécritmére,
avecun<é>(accentaigu),surtoutelapage.Mais,arrivéàlalettreP,l)impri-
meur,instruitparl)expérience,avaitsansdouteeuletempsdefairefondre
denouveauxcaractères<è>caronconstate,danstoutl)article«père»,que
lesmotspèreaussibienquemèreportenttousdesaccentsgraves.Lemot
événementn)apasétécorrigédansl)éditionsuivanteetagardésonaccent
aigudansladeuxièmesyllabe,jusqu)auXX
e
siècle(Muller1999:14-17).
Leplusextraordinaire,c)estqu)ils)étaittrouvéauXIX
e
siècledesgram-
mairienspourtrouverducharmeàcesgraphiesaberrantesetpourenfaire