Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
organizacjepozarządoweiichpodstawy...
politycznympodziałunalewicęiprawicę.Ponadtowidocznajesttendencja,
byideęspołeczeństwaobywatelskiegoautomatyczniełączyćzujęciemwar-
tościującym,przypisującjejwyłączniepozytywnetreści,przezcomożeona
przybieraćcechyutopii,funkcjonowaćjakonazwapozbawionadesygnatu,
etykietka,słowo-klucz.Nicwięcdziwnego,żeideatabywawykorzystywanai
nadużywanaprzezpolityków,nierzadkostającsięelementemwyborczejno-
womowy67.TymniemniejWiktorOsiatyński,szukająckorzenispołeczeństwa
obywatelskiegowyjaśnia,że„istotąspołeczeństwaobywatelskiegonaZacho-
dzieniebyłaopozycjawobecpaństwa,leczniezależnośćwobecniego.Nieza-
leżnośćniepoto,byprzetrwać,alepotobynormalnieżyć,działać,dążyćdo
swoichzwykłych,nieopozycyjnychcelów,rozwijaćsię.Tospołeczeństwonie
powstałopoto,bysięprzeciwstawiaćpaństwu,alebytworzyćmiasta,ban-
ki,handeliprzemysł.Takiespołeczeństwoobywatelskiewspółistniałozpań-
stwem,wpływałonanie,anietylkowtedy,gdypaństwozagrażałospołeczeń-
stwu,upominałosięoswojeprawa.Tospołeczeństwoobywatelskiełączyło
wsobiedwaelementyipopierwsze–instytucje,więziiorganizacjemające
nacelurealizacjęwłasnychinteresówrynkowychlubspołecznychwramach
wspólnegodobra,apodrugie–instytucjeimechanizmysłużącedoochrony
społeczeństwaprzedpotencjalnymzagrożeniemzestronypaństwa”68.
Pojęcie„społeczeństwoobywatelskie”wPolscepowróciłodonaukspo-
łecznychpodkoniecXXw.,bynanowozakorzenićsięwfilozofiipolitycz-
nej,socjologiiipolitologii.Współczesnyrenesanstegopojęcia,którystał
siępodstawąszerokiejdyskusji,wiążesięzpowstaniemdemokratycznej
opozycjiwEuropieŚrodkowo-Wschodniejpodkonieclat70.XXw.,gdzie
terminemtymokreślanosamoorganizującesięgrupyspołeczneiinstytucje
powstająceniezależnieodpaństwaimającenaceluodbudowanieauto-
nomicznejprzestrzenispołecznej(publicznej)wkomunistycznympaństwie.
Okazałosięjednak,żenadłuższąmetęspołeczeństwoobywatelskienie
możebyćspołeczeństwemantypolitycznym,jakożetodemokratyczneinsty-
tucjepolityczneiprawneumożliwiająjegoprężnefunkcjonowanie.Aktywna
przestrzeńpublicznajestprawdziwymznamieniemprężnegospołeczeństwa
obywatelskiego,któreniepozostajedopaństwawstosunkuopozycji,lecz
zktórymłączyjesiećzależności
69
.
1.2.2.zakrespojęciaspołeczeństwaobywatelskiego
Mimoiżbrakujejednoznacznejdefinicjipojęciaspołeczeństwaobywatel-
skiego,tojednakmożnawśródnichodnaleźćczęśćwspólnąwskazującą,iż
67Ibidem,s.11.
68W.Osiatyński,Rzeczpospolitaobywateli,Wyd.Rosner&Wspólnicy,Warszawa2004,s.141;zaiG.Piechota,
Organizacjepożytkupublicznegowdrodzedospołeczeństwaobywatelskiego?Katowice2011,s.17-18.
69B.Szlachta(red.),Słownikspołeczny,Kraków2004,s.1286-1288zaJ.Kawala,Kodekswyborczynarzędziem
budowyspołeczeństwaobywatelskiegowskalilokalnej,„SamorządTerytorialny”z2012r.,nr7,s.6.
39
