Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Rozdział1
pisząc,żeodrzuceniewszelkichkorporacjiiwspólnotoznaczaobaleniepań-
stwaiuczynieniezniegobarbarzyńskiejtyranii
63
.
Teoretycyeuropejskiejmyślipolitycznejpowszechniezakładali,żeźródłem
powstaniacywilizowanegospołeczeństwabyłobądździałanie„mądregopra-
wodawcy”(państwoPlatona),bądźpierwotnaumowaspołeczna.Towarzyszy-
łotemucałościowepostrzeganiepaństwainarodu,atakżeniechęćdoidei
władzyzdecentralizowanej,zasadysubsydiarnościikoncepcjispołeczeństwa
obywatelskiego.Państwobyłouznawanezapierwotnewstosunkudospo-
łeczeństwaobywatelskiego,stądwprzypadkuistnieniaantynomiiinteresu
jednostkowegoiogólnegostwierdzanoistnieniedialektycznejsprzeczności
międzycivilsocietyapaństwem.Dopierozrozumienieprzezobywateli,żein-
teresogólnypaństwajesttożsamyzichinteresemprowadziłobydointegracji
państwaispołeczeństwaobywatelskiego.Takżezwolennicypaństwatypu
welfarestateuznawalikoncepcjęspołeczeństwaobywatelskiegozastanowią-
caprzeszkodęwrealizacjizamiarupodporządkowaniapaństwuzarównosfery
publicznej,jakiprywatnej.Gwałtownypowrótdoidei„samorganizaującego
sięisamozarządzającegosięspołeczeństwa”miałmiejscewpaństwachEu-
ropyŚrodkowo-Wschodniej,któredotychczaswautorytarnysposóbmonopo-
lizowałyikontrolowaływszystkieaspektyaktywnościobywateli64.
Odnoszącsiędowspółczesnościmożnazauważyć,iżpookresiespadku
zainteresowaniaideąwlatach60.i70.XXw.,przeżywaonaobecnieswójre-
nesans,któregopoczątkiupatrujesięwprzemianachustrojowychprzełomu
lat80.i90.,jakiemiałymiejscewEuropieŚrodkowo-Wschodniej.Wproce-
sachtransformacjistanowiłaonaniejakowyrazpotrzebyuniezależnieniasię
obywateliodsilnegowpływupaństwaiwskazywałanaprzesunięcieakcentu
wkierunkusamoorganizacjispołeczeństwa65.NatomiastpodkoniecXXwieku
pojęcie„społeczeństwoobywatelskie”stałosięprzedmiotemszerokiejdysku-
sjiangażującejzarównoprzedstawicieliteorii,jakipraktykipolitycznej.Więk-
szośćznichpodzielaprzeświadczenieoważkościsamegoterminu,brakjest
jednakzgodycodojegoznaczenia.Funkcjonujeonjakopojęcieniejedno-
znaczne,bogatewhistorycznerezonanse,mogąceaktualizowaćsięwskraj-
nieróżnychuwarunkowaniachustrojowychiprzybieraćwielepostaci,stądteż
trudnojezmaterializowaćwokreślonympodmiociespołecznym,ruchulubin-
stytucji66.Niesposóbteżprzyporządkowaćgodozadawnionegowmyśleniu
63P.Kuczma,Wolnośćzrzeszaniasię...,op.cit.,s.311ipodanatamliteratura.
64E.Stefańska,Wybraneaspekty...,op.cit.,s.250-251ipodanatamliteratura.
65J.Babiak,Organizacjepozarządowewewspółczesnymspołeczeństwieobywatelskim,„Przeglądpolitologiczny”
z2011r.,nr1,s.95.
66Por.K.Dziubka,Społeczeństwoobywatelskieiwybraneaspektyewolucjipojęcia,[wi]A.J.Jabłoński,l.Sobko-
wiak(red.)Studiazteoriipolityki,t.II,Wrocław1997,s.34;zaiM.Augustyniak,Społeczeństwoobywatelskiejako
podłożefunkcjonowaniaorganizacjipozarządowych,[wi]M.Falej,P.Malej,U.Szymańska(red.),Działalność
organizacjipozarządowych–10latdoświadczeńpodrządamiustawyodziałalnościpożytkupublicznegoiwo-
lontariacie,Olsztyn2014,s.11.
