Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Psychoprofilaktykawświeciezagubionychwartości
zperspektywyktórychudajesięlubdajesięoszacowaćsiebie,innych,rzeczywi-
stość,zperspektywyktórychmożnalepiejzrozumiećizorientowaćsięwsobie,
winnych,wróżnychwymiarachrzeczywistości,odniesienia,któreumożliwiają
wyznaczeniesposobów,zasadpostępowaniawstosunkudosamegosiebie,innych,
doświata.Towłaśniewartościmająwyjaśniać,nadawaćsens,odkrywaćsenstego,
coczynimy,atakżesensdaleki-ukrytywodpowiedziachnapytaniaoto,poco
jesteśmy,dlaczegowogólejesteśmy,kuczemumożemyzmierzać.
„Naturaludzka”jakopotencjałwartości
Uzasadnieniatezyoobiektywnymistnieniuwartościmożnaposzukiwaćwspe-
cyficenaturyczłowieka,bowiempozostajeonazharmonizowanazczymś,cojest
aprioridanelubzadanedoodkrywania,jestwpełnizorientowananawartości.
NaprzykładPugh(1977)uważa,żewartościsąwytworemewolucjiitworząpod-
stawęsystemudecyzyjnego;sąonesamewsobiekryteriami,doktórychodwołu-
jemysięprzypodejmowaniuwyborówimogąbyćzrozumiałetylkowkontekście
roli,jakąodgrywaływtrakcieewolucji.Systemdecyzyjnyjakonajwyższaewolu-
cyjnieformazachowaniakierujesiędwomarodzajamiwartości-pierwotnymi
orazwtórnymialbopochodnymi.Pierwotnesąefektemewolucjiidlategodane
sąwsposóbnaturalny,stanowiącostatecznekryteriaprzypodejmowaniudecyzji.
Niepodlegajązatemracjonalnymperswazjomispołecznymnaciskom.Wartości
wtórnenatomiastsąrozwijaneprzezsystemdecyzyjnypoto,abypomagaćwroz-
wiązywaniuproblemów.
Wperspektywiedalszychrozważańspóroistnieniewartości(obiektywneczy
subiektywne)niemaspecjalnegoznaczenia.Zperspektywyrozumieniazacho-
wańirozwojuczłowieka,znaczeniemająjednakkonsekwencjerelatywizacjilub
dążeniadoodkrywaniaobiektywnegosensu.Towtymświetlenależyspojrzećna
znaczeniewartościwrozwojuosobowymczłowieka.Argumentyprzemawiające
zaobiektywnymbądźrelatywnymcharakteremwartości,aczkolwiekistotne,nie
musząbyćkluczowe.Kluczowemogąbyćnatomiastkonsekwencje,następstwa
rozwojowe.Niemniej,abytenastępstwachoćbyzasygnalizować,należynajpierw
ustalić,cotaknaprawdęjestsubstancjalneuczłowieka(filozofowieodtysiącleci
pokazująróżnemożliwościinterpretacyjne).Człowiekniejestdlawartości,lecz
wartościiichdrogadosensusądlaczłowieka.Człowiekmusibyćpunktemwyjścia
-poszukajmyzatemtego,comożewskazywać,żeczłowiekjestkimśwyjątkowym,
odrębnymwstosunkudoinnychistot.Innymisłowy,ważnebyłobyokreślenie
(nazwanie)oddającespecyfikębytuludzkiego-onobowiemwskazywałobyna
fundament,którystanowiopotencjalewartościczłowieka.Określeniemnpoten-
cjałwartości”posługiwałasięBühler(1962),opisującgojakoefektuaktywnia-
niasięwróżnychokresachżyciajednostkowegopodstawowychpotrzeblubten-
dencjiskładającychsięnatzw.rdzenneja.Jesttobardzowartościowespojrzenie,
