Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
■
Kontekstyipogranicza1inspiracje…
19
teorięzachowaniazasobówStevanaH
OBfOLLA
(2006)1pozwalająnawyj-
ściepozastrictebiomedyczne,zobiektywizowaneujęciezagadnieńzdrowia
ichorobyorazmyślenieozdrowiuczłowiekazuwzględnieniemszeregu
czynnikówocharakterzenietylkopsychologicznym,alerównieżkulturo-
wym,społecznymiekonomicznym.
Innymkontekstemteoretycznym,szerokostosowanymwpolskiejpsy-
chologiizdrowia,jestspojrzenienazdrowiezperspektywysalutogenetycz-
nej.Modelsalutogenetycznystanowikontekstwyrazisty,booznaczaswoisty
przewrótwmyśleniuozdrowiuichorobiewzestawieniuzmodelempato-
genetycznym.Traktujeonzdrowie1niechorobę1jakopunktwyjścia
(por.H
ESZEN
,S
ęK
,2008a;2008b),choćzakładaswoistąkomplementarność
podejść.Charakterowejkomplementarnościokreślasprawnośćprocesów
dynamicznegorównoważeniamożliwościiwymagań,warunkowanychod-
działywaniemróżnorodnychczynnikówryzykaizasobówodpornościowych,
działającychnapoziomiebiologicznym,intrapsychicznym,interpersonalnym
ispołecznym(C
IERPIAŁKOWSKA
,S
ęK
,2006).
Myśleniewkategoriachsalutogenezywpasowujesiębardzodobrze
wmyślenieozdrowiuwkategoriachpozytywnych,towarzyszącepsychologii
zdrowiaodmomentujejwyodrębnieniasię.Myślenietoległoupodstawde-
finiowaniazdrowiaprzezWHO(por.H
ESZEN
,S
ęK
,2008b).Wpisujesięrów-
nieżwnurttzw.psychologiipozytywnej,skoncentrowanejnapozytywnych
aspektachżyciaczłowiekaorazszukającejuwarunkowańiwyznaczników
tego,cowczłowiekuijegożyciujestdobre,prorozwojowe(por.S
ELIGMAN
,
2004).Związkimiędzypsychologiązdrowiaipsychologiąpozytywnąnie
budząwątpliwości(por.R
Yff
,S
INGER
,2004;t
AYLOR
,S
HERMAN
,2007),także
wśródpolskichbadaczy(por.H
ESZEN
,Ż
YCIŃSKA
,red.,2008).
Wpsychologiizdrowiaszczególnemiejsceprzypadabadaniomzmierza-
jącymdowyjaśnieniazachowańzwiązanychzezdrowiemorazdostarczenia
wiedzyitechnik,odnoszącychsiędomożliwościkształtowaniazachowań
pożądanychzpunktuwidzeniazdrowiaizmianyzachowańszkodliwych.Dla
rozwiązywaniategotypuproblemówempirycznychużytecznychkontekstów
teoretycznychdostarczapsychologiaspołeczna,aszczególnierozwijanena
jejgrunciemodelepoznawcze(por.H
ESZEN
,S
ęK
,2008a;H
ESZEN
-N
IEJODEK
,
1997;Ł
USZCZYŃSKA
,2004).Inneużyteczneteorie1umiejscowionewnurcie
komunikacyjno-perswazyjnym1odnosząsiębezpośredniodokształtowa-
niaizmianypostaw,społecznegouczeniasięispołecznejkontrolizachowa-
nia(por.G
ÓRNIK
-D
UROSE
,1995).
Obokujęćteoretycznych,stanowiącychwartościowekontekstydlaroz-
ważańodnoszącychsiedoposzczególnychzadań,jakiestojąprzedpsycho-
logiązdrowia,możnawskazaćdwapodejścia,mającerangęmetakontekstów
(lubmetaperspektyw)dlarozważańnadzdrowiem.Pierwszeznichtometa-
teoretycznaperspektywabiopsychospołeczna,drugie1aplikacyjnykontekst
2*
