Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szlachtaulegałapowolnejgermanizacji,zaśprzeciwnicydomupa-
nującego,którzyuszlizżyciem,udalisięnaemigrację6.
Wciągukilkulatcesarskaarmiazajęłaprawiecałeprotestanc-
kieNiemcy.Habsburgowiebyliokrokodnarzuceniaswegopano-
waniacałejRzeszy.Przeszkodąokazałsięichżarliwy,przepojony
duchemkontrreformacji,katolicyzm.CesarzFerdynandIInieukry-
wał,żeczystośćwiarykatolickiejceniwyżejodkorony.Czyzatem
religijnyfundamentalizmkatolickiejproweniencjibyłdecydującą
przeszkodąnadrodzedopełnegopanowaniadomuhabsburskiego
wNiemczech?Odpowiedźniejestjednoznaczna.Wepoceumacnia-
niaabsolutyzmuwładcaniemógłokazywaćżadnejsłabości.Także
wwymiarzereligijnejtolerancji.Habsburgowienienależelizresztą
dowyjątków,bywspomniećodwołanieedyktunantejskiegoprzez
LudwikaXIVczyprześladowaniakatolikówwmonarchiachprote-
stanckich.PrzyzachowaniutolerancjireligijnejwładzaHabsburgów
wNiemczechbyłabysłaba,niepełna.Kontrreformacjęwykorzystali
oni(itobardzoskutecznie)dobudowypodstawwładzyabsolutnej.
Niewyobrażalisobie,bymoglipanowaćzograniczonymiprerogaty-
waminapodobieństwopolskichkrólówelekcyjnych.
Konflikttrzydziestoletnizakończyłsięutrzymaniemgeopoli-
tycznegostatusquowNiemczech.WwymiarzereligijnymHabs-
burgowieosiągnęli(wewłasnymrozumieniu)sukces.Ichdziedzicz-
nedomenywAustrii,CzechachizachodnichWęgrzechbyłyteraz
wpełnikatolickimi7.Sukcestenmiałjednakswącenę.Wopinii
protestanckichNiemcówHabsburgowiezracjiswegokatolickiego
fundamentalizmutracilimoralneprawodoprzewodzeniawRzeszy.
Tymsamymstawalisięonipolitycznieniewiarygodni,gdyidzie
6
D.GiesMcGuigan,FamilieHabsburg…,s.267–269.Skalarepresjibyłajednak
mniejszaniżdotychczasprzypuszczano.Germanizacjazaśraczejpowierzchow-
na,anadtoprzesiąkniętaswoistymprzywiązaniemdo„małejojczyzny”(wrozu-
mieniuniemieckiegoterminu„dieHeimat”).Por.P.Majewski,„Niemcysudeccy”
1848–1918.Historiapewnegonacjonalizmu,Warszawa2007,s.20–21;O.Urban,
Českaspolečnost1848–1918,Praha1982,s.155in.
7
R.Bauer,Österreich.EinJahrtausendGeschichteimHerzenEuropa,München
1994,s.160–167.
18
