Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
PrzestrzeńStarejWarszawy
doWielkiejWoli,natomiastjegonajsłabiejrozpoznanapołudniowagranica
mogłabiecmniejwięcejdzisiejszymiulicamiSenatorskąiChłodną21.
Takzarysowanyobszarniebyłjednakcałkowiciejednorodnypodwzglę-
demprawa,jakożeobokdominującejnanimjurysdykcjimiejskiejodpo-
czątkufunkcjonowałyturównieżmiejsca,którepozostałypodbezpośrednią
władząksięcia.Największywyłomtegorodzajustanowiłzpewnościąteren
samegogroduwarszawskiegowrazzprzylegającymidoniegoziemiami
otrudnymdoustaleniaprzeznaczeniu
22
.Rozmiaryigranicetejwłasności
książęcejmożnaodtwarzaćjedyniehipotetycznie:wliteraturzeprzyjmuje
się,żeobejmowałyoneziemienawschódipołudnieodkościołaśw.Jana,
awięcdziałkinadanepóźniejkanonikomwarszawskim.Niektórzybada-
czezakładali,żepierwotnągranicęmiędzywłasnościąmiejskąiksiążęcą
wyznaczałaośłączącakościołyśw.Janaiśw.Marcina23,cojednakwyda-
jesięmałoprawdopodobne
24
.Wyłączonespodjurysdykcjimiejskiejbyły
takżenieruchomościnależącedostosunkowolicznejgminyżydowskiej
25
.
21A.Gieysztor,S.Herbst,E.Szwankowski,KształtyWarszawy,DBiuletynHistoriiSztuki
iKultury”,1947,t.9,nr1/2,s.169.
22Szeregwzmianekozabudowietychterenów–główniezpóźnegoXVipoczątków
XVIw.–zebrałA.Wolff,por.ŹródładodziejówZamkuWarszawskiegozlat1313-1549,
wyd.A.Wolff,DRocznikWarszawski”,1979,t.15,s.7–83.Osytuacjiprawnejdziałekpoło-
żonychwbezpośrednimsąsiedztwiebramypołudniowej(krakowskiej)wlatach60.XVIw.
por.I.Gieysztorowa,ZdziejówprzedzamczawarszawskiegowXVIwieku,DKwartalnikHi-
storiiKulturyMaterialnej”,1971,t.19,nr3,s.325–350;opracacharcheologicznychwokół
bramykrakowskiejszerokoK.Meyza,BadaniaarcheologicznenaPlacuZamkowymwlatach
1977-1983,DAlmanachMuzealny”,2003,t.4,s.5–115;syntetycznieotychzabudowaniach
iprzekształceniachplacutakże:eadem,ŹródładodziejówterenudzisiejszegoplacuZamkowe-
go,w:ArcheologiadawnejWarszawy,t.4,cz.1,Warszawa2017,s.12–14;Z.Polak,Przemia-
nyprzestrzenneterenuplacuZamkowegowświetleźródełarcheologicznych,w:Archeologia
dawnejWarszawy…,t.4,cz.1,s.199–201.
23WtymduchuW
.Korotyński,JakizczegowielkaWarszawapowstała,Warszawa
1916,s.26.
24WedługTadeuszaZagrodzkiegoparcelewytyczoneprzydzisiejszejŚwiętojańskiej
iPiwnejmającharakterpierwotny,aterenynadaneaugustianommogłybyćwcześniejroz-
mierzonenadziałki,por.idem,Analizarozplanowania…,s.257(irycinynas.254–255),
przyczymustaleniatenależytraktowaćzpewnąostrożnością.
25Wzasadziejedynąmonografiąwarszawskiejgminyżydowskiejwśredniowieczupo-
zostajepracaEmanuelaRingelbluma,któryjejwielkośćszacowałnapodstawieinformacji
oliczbiepłatnikówpodatkuz1423r.na120osób,por.idem,ŻydziwWarszawie,cz.1:Od
czasównajdawniejszychdoostatniegowygnaniawr.1527,Warszawa1927,s.11,54–56.
UstaleniatewzasadziepowtórzyłP
.Fijałkowski,TrudnepoczątkigminyżydowskiejwWarsza-
wie(XV-XVIIIw.),DRocznikWarszawski”,2008,t.36,s.383–388.Natomiastnowąanalizę
tegomateriałuprzedstawiłaHannaZaremska,któradziękizestawieniuzawartychwnim
danychzinformacjaminatematinnychośrodkówprzyjęła,żewWarszawiemieszkałook.
120–150Żydów,cozkoleipozwalazaliczyćgminęwarszawskądogórnejgrupyśrednich
koloniiżydowskichnaziemiachpolskich,por.eadem,ŻydziwśredniowiecznejPolsce.Gmi-
nakrakowska,Warszawa2011,s.252–254(tamżenas.255skaniedycjategomateriału)
is.191,przypis42.Ostatusieprawnymnieruchomościżydowskichwmiastachpor.ibidem,
