Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
PrzestrzeńStarejWarszawy
utworzenianowegogroduwbezpieczniejszymmiejscu4,lecztakżedopod-
niesieniajegowalorówmilitarnychpoprzezpowiązaniegozośrodkiemmiej-
skim5.Okolicznościtezbiegłysięwczasiezdążeniamikupcówtoruńskich,
którzyposzukiwaliwówczasdostosowanegodoswoichpotrzeb–awięc
opartegojużnanowychzasadachprawnych–ośrodkahandlowegonastarym
szlakuprowadzącymdoWłodzimierza6.Ośrodektakiłatwiejbyłoutworzyć
wnowymmiejscu,wktórymnietrzebabyłozmagaćsięzproblemamiwcześ-
niejszejzabudowyczypodziałówwłasnościowych7.Wefekciejużuschyłku
XIIIw.obokniecowcześniejszegogródkakasztelańskiegorozplanowanozu-
pełnieodpodstawmiasto,wytyczajączapomocąsznuramierniczegorynek,
uliceiparcele8,aobateorganizmypowiązanowspólnymifortyfikacjami9.
4BolesławII,któremuprzypisujesięzałożeniemiasta,wszedłwposiadanietychziem
pośmierciswojegobrataKonradaIIw1294r.Gródwarszawskijestniecowcześniejszyod
miasta,niewykluczonewięc,żezostałonzałożonyjeszczeprzezKonrada.Ostatniaćwierć
XIIIw.tookreswyjątkowointensywnychzabiegówpolitycznychi–idącychznimiwparze–
działańwojennychprowadzonychprzezobubraci.Spowodowałyoneruinęichdzielnicy.Być
możewłaśnieteokolicznościskłoniłyostatecznieBolesławadopodjęciapróbpodniesienia
potencjałuekonomicznegotychziem,por.DziejeMazowsza…,s.225–233,255.
5Owartościmilitarnejufortyfikowanychmiastpor.J.Widawski,Miejskiemuryobronne
wpaństwiepolskimdopoczątkuXVwieku,Warszawa1973,s.62–65;S.Gawlas,Okształt
zjednoczonegoKrólestwa.Niemieckiewładztwoterytorialneagenezaspołeczno-ustrojowejod-
rębnościPolski,Warszawa2000,s.30;idem,UwagiopolitycemiejskiejKazimierzaWielkiego,
w:Aetasmedia,aetasmoderna.StudiaofiarowaneprofesorowiHenrykowiSamsonowiczowi
wsiedemdziesiątąrocznicęurodzin,red.A.Bartoszewiczetal.,Warszawa2000,s.31.
6Por.H.Samsonowicz,Warszawawhandluśredniowiecznym,w:Warszawaśredniowiecz-
na…,z.2,s.12;idem,PoczątkiWarszawy,w:PoczątkiWarszawy.Spojrzeniepo700latach,
red.H.Rutkowski,Warszawa2015,s.12in.Natoruńskiepochodzenienajwcześniejszych
mieszkańcówWarszawywskazująrównież–napodstawieanalizzachowanychreliktówna-
czyńceramicznych–Z.PolakiM.Trzeciecki,Archeologiaokulturowejietnicznejtożsamości
pierwszychmieszkańcówWarszawy,w:Skądsiębiorąwarszawiacy?MigracjedoWarszawy
wXIV-XXIwieku,red.K.Wagneretal.,Warszawa2016,s.32in.
7Por.A.Gieysztor,PoczątkiżyciamiejskiegonadśrodkowąWisłąigenezaWarszawy,
DRocznikWarszawski”,1966,t.7,s.49;T.Lalik,Uwagiorozwojumiast…,s.42;ozna-
czeniusytuacjiwłasnościowejdlawyborumiejscalokacjiszczególnieB.Zientara,Przemiany
społeczno-gospodarczeiprzestrzennemiastwdobielokacji,w:MiastadobyfeudalnejwEu-
ropieśrodkowo-wschodniej.Przemianyspołeczneaukładyprzestrzenne,red.A.Gieysztor,
T.Rosłanowski,Warszawa1976,s.84–85;S.Gawlas,Ulicaazmianykrajobrazumiejskiego
wokresielokacji,DKwartalnikHistoriiKulturyMaterialnej”,1999,t.47,z.1–2,s.3;idem,
Przełomlokacyjnywdziejachmiastśrodkowoeuropejskich,w:CivitasPosnaniensis.Studia
zdziejówśredniowiecznegoPoznania,red.Z.Kurnatowska,T.Jurek,Poznań2005,s.157in.
8UkładlokacyjnyStarejWarszawypodkątemjednorodnościzałożeniabadałT.Za-
grodzki,AnalizarozplanowaniaStaregoMiastawWarszawie:zagadnieniemodularnościipla-
nulokacyjnego,DKwartalnikArchitekturyiUrbanistyki”,1956,t.1,nr3,s.225–266;idem,
Regularnyplanmiastaśredniowiecznegoalimitacjamiernicza,Wrocław1962.Krytycznie
oustaleniachZagrodzkiegozob.M.Słoń,UkładprzestrzennylokacyjnejWarszawy,w:Po-
czątkiWarszawy…,s.107–112.
9WedługŚwiechowskiejsamgródekkasztelańskibyłwcześniejszyodmiastaipochodził
zkońcaXIIIw.,alejużok.1300r.zostałpowiązanyzfortyfikacjamimiasta,por.eadem,
OnajdawniejszejWarszawie…,s.224,227.
