Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wstęp
społecznepowstajączęściejwobecsymboliiwyobrażeńniżwbezpośrednim
odniesieniudosamychrzeczyizdarzeń,którychtesymboleiwyobrażenia
dotyczą40.Durkheimwidziałwyraźnepowiązaniemiędzyświatemwyobra-
żeńzbiorowychazachowaniamispołecznymi.Dowodziłponadto,żemają
oneprzynajmniejczterypoziomy:myśleniepotoczne(zdroworozsądkowe),
ideeiwyobrażenianatematświatanadprzyrodzonego,ideologieorazopinia
publiczna.Jeślinadamytympoziomompewnądynamikęiuznamy,żewroz-
maitychprzypadkachdopuszczalnejestichnastępstwo,towrzeczywistości
badawczejpierwszemuznichodpowiadarozdziałpoświęconyhistoriomrela-
cjonującym,drugiemu(ideedotyczącefunkcjonowaniaświata)–częśćpoświę-
conadziejomformowaniasięschematuinterpretacyjnegoinarracyjnego,trze-
ciemu–fragment,wktórymomawiamjegoutrwalaniesięitworzenienarracji
kanonicznej,aczwartemu(opiniapubliczna)–współczesnepoglądynaten
temat,októrychkrótkopiszęwpodsumowaniuksiążki.Uznajębowiem,
żebadaniebieżącychproblemówpamięcispołecznejihistorycznejwymaga
dobrzeprzygotowanychnarzędzisocjologicznychisocjopsychologicznych,
którymidysponująspecjaliściztychobszarówitodonichwinnonależeć
wtejmateriiostatniesłowo.
UjęcieprzezBronisławaBaczkęproblemuwyobrażeńspołecznychjako
przedmiotubadańwyraźniepokazuje,żeprzewrótpostmodernistycznynie
tylezdezawuował,ileutrudniłjednoznaczneokreśleniezakresutegoter-
minu.Baczkoopowiadasięzawieloznacznościąidużąpojemnościąpojęcia
nwyobrażeniaspołecznego”.Jestjednakpewien,żestanowionokluczowąsferę
budowaniatożsamościspołecznej,tworzeniapodziałurólibezwątpienia:
nwyobraźniaspołecznajestjednązsiłregulującychżyciezbiorowe”
41
.Równie
nowatorskiewtymzakresiesądociekaniaMarcinaNapiórkowskiego.Autor
zmagasięzzagadnieniemwyobrażeńspołecznych,awansowanychprzezniego
doranginwspółczesnychmitów”.PoglądyNapiórkowskiego,którydeklaruje,
żeto,cowiemyoprzeszłościwsensiewyobrażeniamasowego,jeststero-
waneprzeznwładzę”idostosowywanedorozmaitychpotrzebgrupowych,są
inspirujące,zmuszająbowiemdodekonstrukcjinaszejdotychczasowejwie-
dzyopogromachŻydów.Jegopraca,choćpodważającawpewnymsensie
funkcjonowaniehistoriijakonaukiihistoriografiijakonarracjiwyjaśniającej
dzieje,jestciekawąperspektywą,dziękiktórejzyskujemydodatkowenarzę-
dziadodekonstruowaniaobowiązującychobrazówizrozumieniatego,jakie
sąmechanizmyichpowstawania42.
Bardzoważnykrąginspiracjimoichbadaństanowimającaponadpięć-
dziesięcioletniąmetrykęgrupastudiówzkręgutzw.nowejhistoriispołecznej
40B.Baczko,Wyobrażeniaspołeczne.Szkiceonadzieiipamięcizbiorowej,Warszawa1994,s.32.
41Ibidem,s.40.Por.takżerecenzjętejpracypióraPawłaRodaka,Wyobrażeniaspołeczne
anaukihumanistyczne,nKonteksty”1995,nr2,s.95.
42M.Napiórkowski,Władzawyobraźni…
