Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
7
nastawionajestnaotwarcieinieskończonyprocesrozumieniazewzględuna
niewystarczającenarzędziapoznawcze,czyniąceobcośćatrakcyjną.Różnica
ipodobieństwoujawniająsięwpowtórzeniuwzorca,czylioryginału.Przekład
zakładabowiempowtórzeniejakorównoznaczność(Ricœur)beztożsamości.Za-
gadnieniaróżnicy,powtórzeniaipodobieństwawynikającezfaktutłumaczenia
mająswojąpodstawęmyślowąwfilozofiiodPlatonaiArystotelesapoczasy
współczesneikoncepcjeponowoczesne,np.GillesaDeleuze’a,któryuwalnia
różnicęipowtórzenieodsymetrycznejsprzeczności,wprowadzającfigurękłą-
cza
5
.nRóżnicaipowtórzenie[…]ujmowanebyływyłączniewperspektywie
TegoSamego,podporządkowanetożsamościiprzeztożsamośćmediatyzowane,
sytuowane»za«Podobnym,Analogicznym,Negatywnym.Rozumianewięcbyły
czystonegatywnie”
1
piszeBogdanBanasiak
6
.JednocześnieDeleuzepodkreśla,
żeróżnicaipowtórzeniestanowiąwarunekmyśleniawkategoriachmożliwości.
Takiepodejścieeliminujenegacjęiwrogośćwobecinności,pozwalającodnaleźć
sięwniejiodnaleźćjąwsobie.
Myślenieocharakterzeantykonfrontacyjnymznalazłoodzwierciedlenierów-
nieżwkoncepcjachprzekładoznawczych,przedewszystkimwtychspodznaku
TranslationStudies,wpostacipropozycjibadańdeskryptywnychzperspektywy
kulturydocelowej.Abyjednakróżnicaipowtórzeniemogłystaćsięzaczynem
myślenia,grąuniwersalnościiprzypadku,niewystarczybadaćodbicia,pomija-
jącźródło,ponieważróżnorodnośćzamieniasięwchaos,znikaprzedmiot,po-
zostawiającprzypadkowyefektzaistnienia.Niewątpliwązasługątakiejpostawy
wprzekładziejestprzeciwdziałaniezniesieniuróżnicywdialektycznymruchu
sprzeczności(nazasadzietezyiantytezy).Sprawiaona,żezachowanezostaje
włańcuchupowtórzeńprawodoodmiennościspotykającychsięstron.Warun-
kiemjestobecnośćprzedmiotuwjegoodbiciu,cozatrzymujeefektprzepisania7.
Wceluujawnieniaróżnicynależyodróżnićperspektywętekstuprzekładuod
perspektywyodbioru.Dlategowperspektywietekstowejpowinnybyćujawnione
mechanizmygenerowaniasensuworyginale.Wzastosowaniudoinnegokodu
wchodząonewrelacjezinnąkulturąnapoziomachdenotacyjnymikonota-
cyjnymzpowoduinnegokontekstuliterackiegoipozaliterackiego,wwyniku
czegotekstoryginałupoddanyreprodukcjiprzezpodobieństwootwieranowe
możliwościpoznawcze,emocjonalne,artystyczneiestetyczne,niezatracając
swejodrębności;rozpoczynagręmożliwościwróżnychkulturachiwróżnych
czasach.
5Por.G.Deleuze:Różnicaipowtórzenie.Tłum.B.Banasiak,K.Matuszewski.War-
szawa,WydawnictwoKR,1997.
6B.Banasiak:Bezróżnicy.W:G.Deleuze:Różnicaipowtórzenie…,s.13.
7Por.A.Lefevere:WhyWasteOurTimeonRewrites?TheTroublewithInterpretationand
theRoleofRewritinginanAlternativeParadigm.In:TheManipulationofLiterature:Studiesin
LiteraryTranslation.Ed.Th.Hermans.London1Sidney,CroomHelm,1985.
