Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROLAIFUNKCJEPARATEKSTU
26
tłumaczategotekstustanowiwrazznimwakciekomunikacjicałośćintegralną.
Dziejesięinaczej,gdyautoremposłowiajestkrytyklubbadaczliteracki.
Wskazanymodelposłowiadominujewśródsłoweńskichtłumaczynietylko
literaturypolskiej,stosujągotakżekrytycyliteraccy.Szczególniedużystopień
stabilnościdotyczytezystawianejprzeztłumacza,którastanowiodpowiedź
napytanieomotywpodjęciasięprzetłumaczeniakonkretnegotekstu.Dlatego
formułępoczątkuposłowiastanowizwyklemotto,będącecytatemnajczęściej
ztwórczościdanegoautora,lubzdanietypu:Xjedenznajlepszychpoetów…;
Xjesttwórcąeuropejskim…;Xjesttwórcąkierunku…;Xprzyniósłnowypowiew
doprozypolskiej…;Xnależydonajlepszych,ulubionychiczytanychprozaików…;
Xjestjednymznajwiększychpoetów…;DwoistośćpoetyckiejnaturyXpojawiła
sięjużnapoczątkujegotwórczości…Tezatakujętawformułępoczątkuzobo-
wiązujedoprzeprowadzeniadowodupoto,bywytłumaczyćsięztłumaczenia.
Natomiastsamfaktjejsformułowania,mniejlubbardziejprecyzyjnego,wymaga
wiedzyidodatkowychstudiównatematautora,epokiiutworu.Wysiłektenpo-
dejmujątłumaczeprzedprzystąpieniemdopracy,wprzeciwnymwypadkubyłby
onbezużyteczny.Świadczytoowirtualnejświadomościprzekładoznawczej
wpisanejwdokonaneprzeztłumaczawyborytranslatorskieioświadomości
realnej,wyrażonejwtekścieposłowia.Dowodziszacunkudlatekstuikultury
oryginałuwprocesiedostarczaniaczytelnikowimożliwiebogatychprzesłanek
rozumieniatekstuwkulturzewyjściowej.Wskazanyschematmożnaznaleźć
wewszystkichukazującychsięwSłoweniiprzekładachopatrzonychposłowiem.
Tłumaczemłodszejgeneracji,częstouczniowieRozkiżtefan,umieszczająctłu-
maczonedziełowwyjściowymkontekściehistorycznoliterackimikulturowym,
podkreślająznaczeniakonotowanewświetlewspółczesnejsztukiihumanistyki
iprekursorskąwtymzakresierolęautorów.Naszczególnąuwagęzewzględu
nakontynuacjęimodulacjęistniejącegowzorcazasługująposłowiaNikolaja
JežaiJanyUnuk.
Obokwyraźnychkontynuacjidominującegowzorcatłumaczeciodczuwają
potrzebęzredukowaniagodonajbardziejnośnychideizpunktuwidzeniainten-
tiooperisorazintentiolektoris,respektującintegralnośćoryginałuioczekiwania
odbiorcyprzekładu.WśródtłumaczeńNikolajaJežaznajdująsięutworytrudne,
oryginalneiczęstoprekursorskienietylkowpolskimkontekście.Dotakich
należąm.in.Trans-AtlantykWitoldaGombrowiczaiPożegnaniejesieniStani-
sławaIgnacegoWitkiewicza.Znajomośćbogategostanubadańuświadomiła
tłumaczowikoniecznośćprzybliżeniaichtwórczościzapomocąwyekspono-
waniauniwersalnych,choćtypowopolskich,izdecydowanieprekursorskich
idei,jakieproponowaliczytelnikowiwlatach30.i50.XXwieku,awięcjeszcze
przedzalewemEuropyprzezprzekładyprozyiberoamerykańskiej,którestano-
wiływażnybodziecrozwojowyprozyeuropejskiejwdrugiejpołowie
XX
wieku.
