Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanJonstonzSzamotuł.UpoczątkówpolskichzainteresowaństarożytnymEgiptem|21
łatwowierność.Zdrugiejstronyniemiałmożliwościzweryfikowaniawiększości
informacjiwnichzawartych.Mimopodnoszonychpowyżejzastrzeżeńnależy
podziwiaćtrzeźwośćitrafnośćwielusądówJonstona.
Dziełajego,będącpolemikązchiliazmem,przynosząwwiększościprzy-
padkoweirozproszoneporóżnychmiejscachwiadomościostarożytnymEgipcie
-exempla.Wyjątkiemsąnapisaneprzezniegozmyśląouczniachgimnazjum
leszczyńskiegopodręcznikidonaukihistoriipowszechnej.
NaszprzeglądwiedzyJonstonapodkątemnegiptologii”rozpoczynajedna
zważniejszychjegopraci,jakdotąd,jedynaprzetłumaczonanajęzykpolski
w1960roku-Naturaeconstantia(Ostałościnatury).Jużwtejksiążce,wyda-
nejpołaciniewAmsterdamie(w1634r.),apóźniejpoangielskuwLondynie
(w1657r.),przejawiasięjegozainteresowaniecywilizacjąstarożytnegokraju
nadNilem.Wkilkumiejscachnapisałwniejożyciodajnejrzece,ojejwyle-
wachiźródłach.DotematykiegipskiejJonstonodwoływałsięwNaturaeprzede
wszystkimprzyokazjiomawianiapostępówwmedycynie,aleteżgdywspomi-
nałoegipskimzwyczajubalsamowaniazwłokioróżnychsposobachpochówków
uludówstarożytnych.Winnymmiejscutejżeksiążki,piszącodługowieczności
wśródludzi,równieżposzukiwałprzykładówwstarożytnymEgipcie34.Tutajstał
sięwyraźniebardziejkrytycznyiostrożniejpotraktowałprzynajmniejniektó-
rychswoichinformatorów.Owokrytycznepodejściewidzimyprzedewszystkim
wodniesieniudowiadomościpochodzącychzdziełautorówsobiewspółczes-
nych,gdynapisał:
PiotrCrinito,pisze(dehonset.discipl.),żeEgipcjaniewcałkiemspecjalnychwarun-
kachdziękisilesercadochodzilidobardzopóźnegowiekuiczęstoprzekraczalisto
lat.Jesttowprawdzieraczejciekaweniżeliprawdziwe,niemniejjednakmówiotym,
jakiwiekstarożytniuważalizaostatecznączłowiekagranicę35.
TakistosunekdostwierdzeniaPiotraCrinito,patrzącnandługowieczność”
ludzkościwepoceJonstona,wktórejrzadkoktoprzekraczałpięćdziesiątkę,wy-
dajesięuzasadniony,niemniejjednak,jakdziświemy,wstarożytnościniektórzy
ludziedożywalisędziwychlat.WtymżedzieleJonston,mimoprzytoczonych
34OproblemachdługowiecznościwżyciustarożytnychEgipcjanzob.np.Hornung1989,s.67-79.
35
Jonston1960,s.51.PierroRiccioCrinito(1465-1504),biografipoetaflorencki,autorlicznych
utworówproząiwierszemomiernejwartości;JonstonodwołujesiętudoCrinito1508,którebyło
wielokrotniewznawiane.
