Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanJonstonzSzamotuł.UpoczątkówpolskichzainteresowaństarożytnymEgiptem|19
własnyprojektreformyszkolnejSynopsisDidacticaeJonstoniznanyzrękopisu
przechowywanegoobecniewBritishMuseum,któryprzygotowałzmyśląogim-
nazjumleszczyńskim,aletakżepodręcznikipisanezmyśląotejuczelni.Sława,
jakąJonstonzdobyłsobiegłówniepublikacjamizzakresunaukprzyrodniczych,
przedewszystkimzaśzmedycyny,wywołaławEuropiezainteresowaniejego
działalnościąizaowocowałapropozycjamiobjęciakatedrnauniwersytetachni-
derlandzkichiniemieckich(wDeventerw1631r.-filozofii,weFrankfurcie
nadOdrąw1642r.-medycyny,wHeidelberguw1662r.-medycyny,wLipsku
w1663r.-medycyny),aleJonstonnieprzyjąłżadnejznich.Dopierowojna
szwedzko-polska,któraspowodowałazniszczenieiupadekznaczeniaLeszna30,
skłoniłagodoopuszczeniamiastaiprzeniesieniasięw1656rokunaŚląsk,gdzie
nadalaktywniedziałałnaniwienaukowej,wykorzystującmożliwośćkontaktów
zpobliskimWrocławiem,ważnymcentrumkulturalnymŚląska,orazpiastow-
skimdworemksiążęcymwLegnicy.BywałteżwinnychmiastachŚląska,wtym
głośnychwówczasuzdrowiskach,gdziepodkoniecżyciaszukałratunkudlaswe-
goszwankującegozdrowia31.
OdkrytywzbiorachBibliotekiUniwersytetuWrocławskiegorękopiśmien-
nyinwentarzjegobiblioteki,sądzącpoliczbiezgromadzonychksiążek(ponad
1600pozycji),stanowiącychjegopodstawowywarsztatpracynaukowej,pozwala
uznaćgotakżezawybitnegobibliofilaepokibarokuwPolsce.Niesąznanenie-
stetydalszelosytegoksięgozbioru.
JanJonstonzmarł8czerwca1675rokuwswoimdomuwZibendorf
(Składowicek.Lubina)wówczesnymksięstwielegnickim,posiadłości,którą
nabyłjużwlistopadzie1652rokuodGotfrydavonHaugwitza.Pochowanogo,
zgodniezjegożyczeniem,wLesznie29września1675roku.
Jonstonbyłwielkimprzeciwnikiemchiliazmu32;jegozdaniemwnaturze
przezcałyczaspanowałastałość,awnaucenastępowałpostęp,niezaśupadek,
jakgłosilizwolennicytegokierunku.Nawiasemmówiąc,jestparadoksem,że
wswychstudiachnaddziejamistarożytnegoEgiptukorzystałzpośrednictwa
wielkiegochiliasty,JuliuszaAfrykańczyka33,wierzącego,żeświatbędzietrwał
30
OzniszczeniachwLeszniepodczastejwojnyzob.Dworzaczkowa1981.
31OśląskimetapieżywotaJonstonazob.Nespiak1978.
32Chiliazm(zgreckiegochilioi=tysiąc),poglądmającysweapogeumwXVIIw.,głoszący,że
światpotrwajeszczetysiąclat,poczymnastąpiupadekizagładacałejziemi;wiązałysięznim
takżepoglądygłoszące,żeświatstajesięcorazgorszyistopniowopostępujekuupadkowi;zob.
takżeMarcinkowski1978,s.147-152;Kürbis1981.
33
SextusJuliusAfricanusII/IIIw.n.e.,urodzonywJerozolimie;oficerarmiiSeptimiusza
Sewera,zmarłwEmauswPalestyniew240r.;autorzachowanejwefragmentachChronographiai
