Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
FILOZOFIAPISARSTWA
nPrzemianazlirykawprozaikaniejestniczymrzadkim,rzadkajestnatomiastprzemia-
natakostateczna”1-napisałobohaterzeniniejszychrozważańjedenznajważniejszych
krytykówjegotwórczości.PrzejścieJaanaKrossazeświatapoezjinagruntprozybyło
krokiemgwałtownyminiemalostatecznym.Wydajesię,jakbyautorpewnegodniapo-
stanowiłzamknąćjedenetapżycia,rozpoczynającjednocześniejegonowyrozdział.Oto
wroku1971wEstoniiukazujesiędrukiemsiódmytompoezjiKrossaFalaitrójząb2,
obejmującywierszezlat1938-1968istanowiącykompilacjęsześciupoprzednichto-
mików3.Krossporzucapoezję,decydującsięnajednoznaczneodstępstwoodtejdecy-
zjitylkoraz,wroku1990,gdywydałwespółzDawidemSamojłowem4zbiórwierszy
Bezdennemgnienia5.Tomikzawierawzajemneprzekładyutworówobupoetów6,przy
czymnieznajdziemywnimnowychdokonańKrossa,atylkowybranewierszezwydań
wcześniejszych.Pozatymwydawnictwemukazywałysięnoweutworyartysty,byłyto
jednakwierszerzadkie,pojedynczeiokazjonalne7.Możnawięcprzyjąć,beznadmier-
nychuproszczeń,żeokołoroku1970Krossporzuciłpoezjęnarzeczprozy.Itoprozy
wyłączniehistorycznej,traktującejowiekachodXVIdoXX.
Częstomniepytają-pisałKross-czemutakwielepiszęodośćodległejprzeszłości?(ł)Po
pierwsze,tedalekiehistorycznierzeczyzichludzkimpierwiastkiemsąniemniejciekaweod
1J.Salokannel,JaanKross,tłum.zj.fińskiegonaj.estońskiP.Saluri,Tallinn2009,s.133.
2J.Kross,Voogjakolmpii,Tallinn1971.
3Ciekawostkąjestto,żeoilewiększośćzbiorówwierszyKrossapublikowanowtysiącachegzemplarzy,
otylepiątyjegotomik,Moment(Hetk),z1968roku,ukazałsięwpierwszejedycjiwzaledwie25kopiach.
4SamojłowostatnielatażyciaspędziłwParnawie,wówczesnejEstońskiejRepubliceSocjalistycznej,
wtymmieściezostałpochowany,zmarłzaśw1990rokuwTallinie.
5
J.Kross,D.Samoilov,Põhjatudsilmapilgud.Бездонныемгновения,Tallinn1990.Więcejotym
wydawnictwiezob.Т.Степанищева,СтихотворениеДавидаСамойлова«Дом-музей»впереводеЯана
Kросса(изсборника«Бездонныемгновения»),[w:]БлоковскийсборникXVIII:РоссияиЭстония
вХХвеке:Диалогкультур,red.Л.Пильд,Tartu2010,s.185-201.
6KrossjużwcześniejtłumaczyłSamojłowa,aSamojłow-wdużychilościach-Krossa.Rosyjskipoeta
częstowspominazresztąEstończykaijegorodzinęwswoichdziennikach(por.А.Немзер,ДвеЭстонии
ДавидаСамойлова,[w:]Блоковскийсборник…,s.162-184),natomiastKrossoSamojłowiewswejauto-
biografiiniewspominaanirazu.
7PoezjaKrossazlat1960-1988byłapisanaidrukowanawperiodykachliterackichprzyróżnychoka-
zjach(m.in.urodzininnychliteratów,aleiwdniuobjęciaurzęduprzezJ.F.Kennedy’ego).Wierszezostały
zbiorczoopublikowanew17.tomieDziełzebranych:J.Kross,Luule,Tallinn2005,s.481-541.Próczutworów
podpisanychbezpośrednionazwiskiempisarzaistniejąnwierszezakamuflowane”,jaknp.próbypoetyckie
UlloPaeranda,bohaterapowieściLotwmiejscu.
