Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Krajobraz,czylimiędzykrajemaobrazem
13
żemapamówiokrajobrazie,wręczprzeciwnie:niejestwstanieoddaćjego
różnorodnościaniwieloznaczności.Stajesięjegozapowiedziąalbomożliwością.
Tymsamymmapamożebyćrozumianajakorodzajstrategii,wktórejopisowi
lubkontrolipoddajesięprzestrzeńwizualnegodoświadczenia,tęsamąwistocie,
którązinnejperspektywydasięrozważaćjakoprzedmiotdoświadczeniaestetycz-
negoprzeobrażającegoprzestrzeńwkrajobraz.Zatemmapęikrajobrazrzeczywi-
ściemożnarozumiećjakostrategiewizualne,jakkolwiekoferującezróżnicowany
obraz.
Mapyzamieniłydwuwymiarowąpowierzchnięobrazuwsystemabstrakcyjnych
linii,punktówisymboli,poddająctejschematyzacjireprezentowanąprzeznie
przestrzeń.Wtymsensiemapauznanazostałazanarzędziekontroliprzestrzeni,
pozostającrodzajemabstrakcyjnejkompozycjiwizualnej,wktórejznikająnastroje,
sceneria,geniusloci.Tenkrótkiwywódzamknąćmożnaważnymspostrzeżeniem
Rodawaya,żemapaikrajobraztosposobypostrzeganiaświata,dostrzeżonazaś
wichrozwojuzbieżnośćjestefektemposzukiwańtechnikimetodrealistycznego
przedstawieniaświata.nKrajobrazysąoobiektachiwielkościach,amapyopunk-
tachiodległościach”6-mówi.Wtymsensiemapy,zichschematyzacjątopografii
przestrzeniimiejsc,mogąbyćpostrzeganejakoprefiguracjapostrzeganiakrajo-
brazu.Cosgrove,omawiającdwiemapy,średniowiecznąmappamundijakood-
zwierciedleniemyśleniaoświeciestworzonymifeudalnym,średniowiecznympo-
rządkuspołecznym,któregocentrumstanowiJeruzalem,orazXIX-wiecznąmapę
przedstawiającąówczesnyporządekpolitycznyistrefyangielskiejkolonizacji,
twierdzi,żemimotakjednoznacznejróżnicywtowarzyszącymimświatopoglą-
dzie,wspólnejestimjedno:ideakrajobrazu7.Obiemiałynaceluuczynienieświata
widzialnym.JakpodkreślajednakSvetlanaAlpers,mapybliższesąnauce,gdyż
opierająsięnaścisłych,mierzalnychwynikach,krajobrazzaśprzeciwnie-jest
bliższysztuce:przywołujeobrazy,któremówiąojakościmiejsca,anieojegowy-
miarach,odnosząsiędowidza,aniedoobiektywnychnarzędzimierniczych8.
Krajobraz,czylimiędzykrajemaobrazem
Wtradycyjnymujęciukrajobrazjestkonstruktempostrzegającejświatzewnętrzny
jednostki,któraobdarzagoestetycznymspojrzeniem.Wtymznaczeniudoświad-
czeniekrajobrazumazeswejnaturycharakterwizualny,przynależnypodmiotowi,
anieprzyrodzie-czyszerzej:rzeczywistościzewnętrznej-wtymsensie,żewyraża
6Tamże,s.132-133.
7D.E.Cosgrove,SocialFormationandSymbolicLandscape,TeUniversityofWisconsin
Press,Wisconsin1998,s.9.
8S.Alpers,TeArtofDescribing.DutchArtintheSeventeenthCentury,ChicagoUniversity
Press,Chicago1984,s.119.
