Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Doświadczenietopograficznejakomodelstanowieniakrajobrazu
Problempoleganatym,żemapamówioprzestrzeniuchwyconejiprzedsta-
wionejwdwóchwymiarach,zatemoprzestrzennymwymiarzeświata,przynie-
możnościoddaniarelacjiczasowychorazprzedstawieniaobrazuświatawjego
szczególe.Symbolicznyjęzykmapy,zmierzającydouproszczonego,leczprzejrzy-
stegoschematuuogólnionegoobrazu,eliminujeważnezperspektywyjednostko-
wegodoświadczeniadetale,któremająwpływnaodbiórmiejscalubprzestrzeni,
leczpozostająnieujętewschematycznymzapisie:trudnowsposóbwyabstrahowa-
nyoddaćemocjezwiązanezdanymmiejscemlubdrobnedetalearchitektoniczne,
którejeokreślają.Mapyunikajątegorodzajuopisuświata,wykorzystującinne
narzędziaopisuiobserwacjiświata.
KarlSchlögelokreśliłmapęjakonjedenznajbardziejzapadającychwpamięć
środkówwizualizacjiświata”2,podobniejakobrazy,któresąnreprezentacjami
rzeczywistości”3.Tymsamymzaliczyłmapydoszeregupojęćorganizującychdo-
świadczeniegeograficzneinarzędzipomocnychwzbieraniuinformacjinatemat
miejscaiprzestrzeni.Jaktwierdzi,wyrażasięprzeznienludzkapotrzebaodwzo-
rowaniaiutrwaleniakształtuotoczenia,wktórymżyjemy”4.Dladoświadczenia
geograficznegowskazanytunkształtotoczenia”możebyćwystarczającydoodczy-
taniaprzestrzeni,aledladoświadczenia,któreposzukujegeniuslocimiejsca,istoty,
wktórejzawierająsięmożliwedoodczytaniatreściiznaczenia,tozpewnościąza
mało.Doświadczeniegeograficzne,któremożnauznaćzaprzyczynekdopowstania
mapy,odnosisiędotreścidającychsięopisaćwkategoriachrzeźbyterenu,topo-
grafii,układupoziomic,biegurzek,liniibrzegowej,skałitd.Zpewnościąwięc
należyjeuznaćzaniewystarczającedladoświadczeniatopograficznego,rodzącego
sięwwędrówce,wktórejmapamożebyćnarzędziempomocniczymdoodczyta-
niawidocznychioczywistychcechkrajobrazu,takichjakszczytyipasmagórskie,
zakolarzeki,mokradłaczymiejscazasiedloneprzezludzi.Doświadczeniegeogra-
ficzneuczynczytać”ziemię,otoczenie,doświadczenietopograficznewłączadotej
wiedzynwidoki”
.
Ważnymomentwrozumieniumapypojawiłsię,gdygeografiahumanistyczna
zaczęłająpostrzegaćjakozmieniającąsięwczasie,kulturowoskonstruowanąstra-
tegięwizualnązbieżnązkrajobrazem.nKrajobrazyimapyodgrywająkluczowąrolę
wnaszymdoświadczeniuśrodowiskaimyśleniuoświecie,zapośredniczającwizual-
nedoświadczenie”5-twierdziPaulRodaway,dodając,żewobuprzypadkachpo-
strzeganieirozumienieprzestrzeniopierasięnamodeluwizualnym.Powiązanie
mapyzkrajobrazemnieoznaczajednak(wbrewtemu,cotwierdzągeografowie),
2K.Schlögel,Wprzestrzeniczasczytamy.Ohistoriicywilizacjiigeopolityce,tłum.I.Droz-
dowska,Ł.Musiał,WydawnictwoPoznańskie,Poznań2009,s.92.
3Tamże,s.93.
4Tamże,s.146.
5P
.Rodaway,SensousGeographies,Body,SenseandPlace,Routledge,London-NewYork
1994,s.142.
