Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
---
ŹRÓDŁAHISTORYCZNEDOTYCZĄCEPROCESUJEZUSA
---
poddanieichocenieprawnej,główniezewzględunalakonicznośćopisu,dający
sięzauważyćbrakprecyzjiprzekazuczystosowanieniewłaściwejterminologii
prawniczej.Mankamentówtychnienależyjednakpoczytywaćewangelistomza
błąd,ponieważniewątpliwieniebyłoichcelemprzedstawianierzymskiejpro-
cedurykarnejstosowanejwprowincjiJudei.
ObokEwangeliiwzmiankioJezusieiJegoprocesie,zasługującena
uwzględnienieorazpewienkomentarz,pojawiająsiętakżewdziełachautorów
niechrześcijańskich.Niemożnabowiemniepowtórzyćpytania,postawionego
przezsceptykaWeddigaFricke:nCzyniktpozaewangelistaminiezainteresował
sięprocesemiskazaniemJezusa?Przecieżniebyłotowydarzenieniegodneszcze-
gólnejuwagi”30.Zewzględunabrakźródełpochodzącychztegookresutwierdzić
bowiemmożna,żeświatpogańskiprzezconajmniejnastępnychstolatniezwrócił
uwaginaJezusa,jakteż,żeniesłyszałoNimżadenzhistorykówTyberiuszaczy
Nerona.Byćmożeprzyczynatakiegomilczeniawynikałaztego,żewIw.poChr.
niemalżecodzieńkrzyżowanozbuntowanychniewolnikówinwrogów”państwa
rzymskiego.Któżwięczastanawiałbysięnadtym,czymożektóryśznichzginął
niewinnie31?Problemtenstajesięjednakbardziejintrygujący32,jeśliwziąćpod
uwagęfakt,żeJezusżył,działał,aprocesJegomiałmiejscewokresieprawdzi-
wegoożywieniaintelektualnego,widocznegowcałymImperiumRomanum.Na
przełomiewiekówwRzymietworzyliLiwiusz,Owidiusz,Tacyt,Seneka,Pli-
niuszMłodszy,Swetoniusz,wJudeizaśdziałałyszkołyżydowskieHillelaoraz
Szammaja,wAleksandriipisałFilon,awkilkalatpośmierciJezusaurodziłsię
historykżydowskiJózefFlawiusz33.Cistarożytnitwórcymusielisłyszećcokol-
wiekoJezusieirzeczywiściewieluznichJegohistoriabyłaznana.
30W.Fricke,Standrechtlichgekreuzigt.PersonundProzeßdesJesusausGaliläa,
wyd.II,Reinbek1988,cit.wpolskimprzekładzieK.Krzemieniowej:Ukrzyżowanywma-
jestacieprawa.OsobaiprocesJezusazGalilei,Gdynia1996,s.57inast.
31Zob.trafneuwagiA.Świderkówny,RozmowyoBiblii.NowyTestament,s.67.
32Por.H.A.Musurillo,TheActsofPaganMartyrs,Oxford1954,s.123inast.,
którypostawiłidentycznepytaniewodniesieniudoprocesuiskazaniaIzydoraiLam-
pona,októrychmowawActaIsidori,zwłaszczażewsprawęzamieszanybyłżydowski
król(Herod)AgryppaI.Przyokazjianalizykazusumęczenników,któryHerbertA.Mu-
surillouznałzafakthistoryczny(s.123),autorpostawiłpytanieoto,jakabyłaprzyczy-
naprzemilczeniatychwydarzeńprzezm.in.żydowskiegohistorykaJózefaFlawiusza,
którypisałwtymsamymczasie,kiedysprawamiałamiejsce(pierwszapoł.Iw.poChr.)
iwswoichpismachwspominałniejednokrotnieodrobnychszczegółach,częstotrywial-
nych,związanychzdworemAgryppywAleksandrii,aumknąłmujegorzymskiproces
przedcesarzemKlaudiuszem.Możliwewyjaśnieniategonmilczenia”Flawiusza,choćby
zuwaginaniekorzystnąwymowępostawionegowprocesieprzeciwkopodziwianemu
przezhistorykaAgryppieoskarżenia,przedstawiłMusurillo,op.cit.,s.123-124.
33Natemattwórcówtegookresu,zob.e.g.:J.Wolski,Historiapowszechna:Sta-
rożytność,Warszawa1994,s.389-390,406;M.Jaczynowska,DziejeImperiumRoma-
num,Warszawa1995,s.187-190,303-307;A.Ziółkowski,Historiapowszechna.Sta-
40
