Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Racjonalnośćkryminalizacji
21
celepopulizmupenalnegokoncentrująsięwokółzarządzaniaemocjamispołecz-
nymi,zwłaszczamniejlubbardziejstymulowanymstrachemprzedprzestępczo-
ścią,dodajmy,wceluurzeczywistnieniacelówpolitycznychosóbczyugrupowań.
Miarąefektywnościniejestrealizacjafunkcjiicelówprawakarnego,leczsatys-
fakcjaemocjonalnajaknajszerszejgrupyspołecznej,comaprzekładaćsięna
poparciepolitycznedlaokreślonychosóbbądźugrupowań26.Racjęmarównież
W
.Wróbel,wskazując,żenajwyraźniejszymprzejawempopulizmupenalnego
jesttzw.ustawodawstwoemocjonalne,rozumianeprzezniego(wodróżnieniuod
definicjiL.Gardockiego)jakostanowiącereakcjęnakonkretnezdarzenia,nagło-
śnioneprzezmedia.Należyjednakzauważyć,iżsamtakisposóbzainicjowania
procesukryminalizacjiniemusidyskredytowaćjejkońcowegoefektu,jeślitylko
wtrakcietworzeniatypurodzajowegoprzestępstwazostanądochowanezasady
kryminalizacji.
Niedopominięciajestrolaprawakarnegorównieżjakokształtującegopra-
widłoweocenyiwyobrażeniaspołeczneodziałaniudobregoprawa27,nzwłasz-
czagdyistniejącewtejmierzeodczuciaspołeczneokazałybysięnazbytrygo-
rystyczneczy–zpunktuwidzeniawspółczesnejwiedzyoracjonalnymprawie
–wręczanachroniczne”28bądźspołecznepoczuciesprawiedliwościustawodaw-
caoceniajakonprymitywne,wynikającezniskiegopoziomuumysłowegolub
moralnegoalbozniezrozumieniaznaczeniapewnychspołecznychinteresów”29.
Wtymwypadkuprawodawcajestuprawnionydoodmowykryminalizacji,jak
równieżdodekryminalizacji.Wprzypadkukryminalizacjiistotnymaspek-
temjestnatomiastkwestiauświadomieniaprzezspołeczeństwoobiektywnie
istniejącegoniebezpieczeństwazachowań,któreustawodawcazatakieuznaje.
Społecznaszkodliwośćokreślonegozachowaniamabytodrębnyiobiektywny,
niezależnyodświadomościpodmiotuoceniającego,oczymbędziemowaprzy
okazjiomawianiatejprzesłankikryminalizacji.ZdaniemT.Kaczmarka,fakt,
żeczynjestobiektywniespołecznieniebezpieczny,niedajejeszczepodstawy
doobjęciagoprzepisamiprawa,jeślispołeczeństwonieuświadamiasobiejego
niebezpieczeństwa.Jakpisze,njeślispołeczneniebezpieczeństwoniejestdo-
statecznieuświadomione,wydaniezakazukarnegoumniejszałobysprawność
działaniategozakazu”30.
26Ibidem.
27Por.równieżI.Andrejew,Polskie…,s.38;W.Świda,Prawo…,1961,s.78(którypiszeotzw.
wychowawczejroliustawodawcy)orazO.Triferer,ÖsterreichischesStrafrecht.Allgemeiner
Teil,Wien-NewYork1994,s.14-15,którywskazujezarównonakształtowanieocenspołecz-
nych,jakiświadomościprawnejspołeczeństwa.
28T.Kaczmarek,Racjonalny…,2009,s.37,39;idem,Nowy…,s.22.
29L.Gardocki,Penalizacja…,s.13.
30T.Kaczmarek,Orelacjispołecznegoniebezpieczeństwaczynudojegobezprawności,
[wo]T.Kaczmarek,Rozważaniaoprzestępstwieikarze.Wybórpraczokresu40-lecianaukowej
twórczości,Warszawa2006,s.94-95.
