Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WiesławSkrzydło
ZproblematykizmianwustrojuPolskiLudowej
1.CharakterustrojupolitycznegoPolski,tworzonegoodroku1944,wywo-
łujeróżneoceny,powodująceożywionedyskusje.Możnagobowiemoceniać
woparciuofakty,dokumentyprawne,któremniejczybardziejwiernieod-
dawałyintencjeekiprządzącychwlatach1944–1989,dochodzącdoróżnych
wniosków.Należyjednakuwzględniaćtakżezróżnicowaneokoliczności,jak
ówczesnasytuacjamiędzynarodowa,miejscePolskinamapiepolitycznejEu-
ropy,stanowiącewynikkonferencjiwTeheranieiJałcie,gdzieprzywódcy
WielkiejTrójki:StanówZjednoczonychAmeryki,WielkiejBrytaniiiZwiąz-
kuRadzieckiegoustalalistrefywpływówpolitycznychwpowojennejEuro-
pie.Problemjestzatembardzozłożony,wymagającyuwzględnianiaróżnych
aspektówsytuacjizaistniałejpoIIwojnieświatowej.
PowojennyustrójpolitycznyPolskipowstawałikształtowałsięwra-
machtworzonychdokumentówprawno-politycznych,zktórychjednym
zpierwszychwPolscebyłManifestLipcowyPKWNz22lipca1944r.,
stanowiącyoficjalnydokumentprogramowytworzącejsięwładzywwa-
runkachdominującejroli,jakąwewschodniejEuropieodgrywałZwiązek
Radziecki01
WspomnianyManifeststanowiłzapowiedźprogramowątworzącejsię
władzy,różnieodczytywaną.Inaczejodbieraliobywatelewroku1944,
którzyprzeżylikoszmarwojnyiokupacji,eksterminacyjnejpolitykiwładz
okupacyjnych.Dladużejczęścispołeczeństwawyzwoleniespodokupacjihi-
tlerowskiejwschodnichziemPolski,naktórychtworzyłasięnowawładza
izakończenieIIwojnyświatowejoznaczałowygaszeniekominakremato-
riumnaMajdanku,koniecmasowychegzekucji,terroruokupanta,łapa-
nek,wywożenialudzinaprzymusowerobotydoRzeszy.ManifestPKWN
zapowiadałbudowępaństwademokratycznego,przywrócenieswobódde-
1ManifestipierwszedekretyPolskiegoKomitetuWyzwoleniaNarodowego,[w:]Hi-
storiaPolski.Polskaod1939doczasówobecnych,t.6,Warszawa2008,s.80.