Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PraworzymskieawsPółczesność
Wszystkiecoświatlejszeumysłybyłynimiżywozaprząt-
nięte.Oweideezaowocowałyprzygotowaniemiwejściem
wżyciejużwczasachOświeceniaszeregukodeksówna-
rodowych23.Praworzymskie,któregonajistotniejsząkom-
ponentąjestdorobekjurysprudencji,opartenametodzie
topicznej,kazuistycznej,mogłodotejrobotyconajwyżej
dostarczyćtworzywa24.Niemogłonatomiastsłużyćżadnym
wzorem,żadnymmodelem,gdyżjegoduchbyłkodyfikacji
przeciwny.Systematykazapoczątkowanawrzymskiejlite-
raturzeizagogicznej,mającanaokuceleszkolne25,dałasię
zbiedą,itodopieropooparciujejnainnychzasadach,
przystosowaćfragmentaryczniedonowychpotrzeb.Owa
niemożnośćwprzęgnięciaprawarzymskiegowrydwanko-
dyfikacjistałasiępowodemodwrotuodniegowtamtych
czasach,stałasięprzyczyną,żezostałoonozepchniętena
bokiprocestenmiałsięwprzyszłościpogłębiać.Kodyfi-
kacjebowiempociągnęłyzasobąrozwójcywilistykijako
dyscyplinyodrębnejodromanistyki26.Wykształceniesię
państwanarodowegowewspółczesnymtegosłowazna-
czeniuspowodowałopowstanienowychdyscyplinprawni-
czych,jakprawokonstytucyjne,finansowe,administracyj-
ne,międzynarodoweprywatneetc.27;dodajmy–dyscyplin
zamkniętychgranicamipaństwowymi.Bujniezaczęłasię
rozwijaćkomparatystykaprawnicza.Praworzymskiemo-
głowtychwarunkachzachowaćjedyniestanowiskosuflerki
23Por.K.Sójka-Zielińska,WielkiekodyfikacjecywilneXIXwieku(1973)s.7nn.;
S.Salmonowicz,NarodzinynowożytnejmyślikodyfikacyjnejwEuropie,wCPH1(1977)
s.77idalszepracetegoautorazestawionewprzyp.1ibidem.
24Por.K.Sójka-Zielińska,Rolaprawarzymskiegowpracachkodyfikacyjnychwieku
Oświecenia,wCPH27(1975)1s.109nn.
25Por.niżejs.109nn.
26Por.J.Bonnecase,Lapenséejuridiquefrançaise1(1933)s.164nn.;F.Wieacker,
Privatrechtsgeschichtes.280nn.;C.A.Cannata,op.cit.s.108nn.,s.111nn.
27DlastosunkówweFrancjipor.J.Bonnecase,op.cit.s.407nn.
28
