Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Historiarozwojuprawaautorskiegoikoncepcjiautorskichprawosobistych
ochronąautorskoprawną,aleniezmieniałysamejideikonstrukcjiprawaau-
torskiego—obowiązywałyprzezponadpółtorawieku,czyliażdouchwa-
leniaustawyoprawieautorskimw1957r.).Prawuautorskiemuwobutych
regulacjachnadanowprawdziejedyniecharaktermajątkowy,ale—coistot-
ne—wyrażonomyśl,żeprawotoniebyłojuż(takjakzaancienregime’u)
przywilejemwładcy,leczstanowiłonaturalneprawotwórcy,mająceźródło
wprocesietworzeniadzieła.Podwpływemnaukiencyklopedystówuzna-
no,żeskorodziełostanowiłowynikpracyautora,towkonsekwencjiautor
miałprzyrodzoneprawodoczerpaniakorzyścizowocówswojejpracy
34
.
Wnikliweanalizywskazująjednak,żenależyzostrożnościąpodchodzićdo
takentuzjastyczniedotejporyprzedstawianegownauceprawaUnakie-
rowanianaautora”ustawodawstwaautorskiegozczasówrewolucjifran-
cuskiej
35
.J.Ginsburgpodkreśla,żemającaświadczyćogłównejroliautora
wdobiewczesnejlegislacjirewolucyjnejznanawypowiedźLeChapeliera,
którystwierdził,żeU(...)najbardziejświętą,najbardziejuprawnioną,naj-
bardziejniepodważalną,(...)najbardziejosobistązewszystkichwłasności,
jestdziełobędąceowocemmyślipisarza”
36
,jestzazwyczajprzytaczanabez
odwoływaniasiędojejkontekstu.Niedotyczyłaonabowiem,jakusiłuje
siętowliteraturzeprawniczejczęstoprzedstawiać,dziełajakotakiego,ale
dziełaprzedjegoopublikowaniem.Zchwilązaśopublikowaniadziełozo-
stajeUoddaneogółowi(...)znaturyrzeczy,wszystkokończysiędlaautora
idlawydawcy,kiedypublicznośćwtenżesposób(przezpublikację)otrzy-
mujedzieło”;Udziełoopublikowane”—jestwedługLeChapeliera—Uze
swejnaturywłasnościąpubliczną”.ZanalizywypowiedziLeChapeliera
wynika,żezazasadęuznajeondomenępubliczną,prawaautorskiezaśje-
dyniezawyjątekodtejzasady
37
.J.Ginsburgwskazujeponadto,żegłównym
celemdekretuz1791r.byłoproklamowanieprawawszystkichobywateli
dootwieraniaswoichwłasnychteatrówiwystawianiasztukteatralnych,
auznanieprawautorówbyłojedynieśrodkiemdozniesieniadotychcza-
sowegomonopoluComédieFrançaise
38
.
ZdaniemJ.Ginsburgrównieżtekstdekretuz1793r.przeczytemu,ja-
kobyprawochroniłoautorówjedyniedlatego,żesąoniautorami.Wskazuje
34
F
.Zoll,Tzw.„droitmoral”wdziedzinieprawaautorskiego,CPiE,rocznikXXV
,Kraków1929,s.279.
35
J.Ginsburg,ATaleofTwoCopyrights...,s.131.
36
LeMoniteurUniversel,15stycznia1791r.,s.117.
37
J.Ginsburg,ATaleofTwoCopyrights...,s.159.Wartowtymmiejscuprzypomnieć,żeprawiestolat
późniejnaMiędzynarodowymKongresieLiterackimwParyżuw1878r.W
.Hugowygłosiłpo-
gląd,żejedynymspadkobiercąpisarzajestdomenapubliczna.
38
J.Ginsburg,ATaleofTwoCopyrights...,s.157–159.
28
