Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Historiarozwojuprawaautorskiegoikoncepcjiautorskichprawosobistych
4.NiemieckanaukaprawaautorskiegowXIXw.
WdrugiejpołowieXIXw.wNiemczechzaczętoodchodzićodkoncep-
cjiprawaautorskiegorozumianegojedyniejakouprawnienieocharakterze
majątkowym.Rozpoczętoposzukiwaniamającenacelubardziejadekwatne
określenienaturyprawaautorskiego.Odwoływaniesięprzezzwolenników
pierwszejteoriiprawaautorskiego,amianowicieteoriiwłasnościintelektu-
alnej,dotakichpojęćjakUpraca”czyUwłasność”,przyczyniłosięzczasem
donadmiernegoakcentowaniapowiązaniainteresówautorazmaterialnym
przedstawieniemdzieła(zjegonośnikiem)kosztempomijaniaidealnych,
osobistychinteresówautora.Takistanrzeczydoprowadziłdowykształcenia
sięwXIXw.,główniezasprawądziełO.F
.vonGierkego,teoriiprawaau-
torskiegojakoprawaosobowości(dieTheorievonUrheberrechtalsPersönlich-
keitsrecht),dlaktórejpodwalinyprawiestolatwcześniejstworzyłI.Kant
51
.
4.1.Teoriaprawaautorskiegojakoprawaosobistego
(dieTheorievonUrheberrechtalsPersönlichkeitsrecht)
Kantjakopierwszywprowadziłbardzowyraźnerozróżnieniemiędzy
własnościąopusmechanicumdzieła,doktóregoprzysługujepraworzeczowe,
aekspresjąwyrażonąwtymdziele
52
.Dzieło(przezktóremiałnamyśliutwo-
ryliterackie)niejest,jegozdaniem,jedynierzecząmaterialną,przedmiotem
wobrocie,gdyżnależydokonaćrozróżnieniamiędzyksiążkąjakorzecząze-
wnętrzną—którąwydawca(anastępnienabywca)możeposiadaćiktórej
własnośćmożeprzenosićtaksamo,jakmożeposiadaćiprzenosićwłasność
innychrzeczy—aksiążkąjakowypowiedziąautora,uzewnętrznieniemjego
myśliipoglądów.Kantpisze:Uprawotwórcyniejestprawemdorzeczy,tojest
dokopii(ponieważjejwłaścicielmożejąspalićnaoczachtwórcy),leczjest
prawemprzyrodzonym,immanentnymjegoosobie,amianowicieprawemdo
przeciwstawieniasiępróbieosobytrzeciejzmuszeniagodomówieniawbrew
swojejwoli”
53
.Samawłasnośćlubposiadanieksiążkinieuprawniajeszcze
dojejpowielania,ponieważpowielenienaruszałobyuprawnienieautorado
decydowania,kiedyijakporozumiewaćsięzpublicznością.ZdaniemKanta
51
H.Hubmann,ImmanuelKantsUrheberrechtstheorie,UFITA1987,nr106,s.151.
52
PodobnieJ.G.Fichte,BeweisderUnrechtmäßigkeitdesBüchernachdrucks.EinRäsonnementundeine
Parabel,UFITA1987,nr106,s.137.
53
I.Kant,VonderUnrechtmäßigkeitdesBüchernachdrucks,UFITA1987,nr106,s.144,przyp.4.
32
