Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DEMOKRACJAIPRAWACZŁOWIEKAWSPOTKANIUEUROPEJCZYKAZLATYNOAMERYKANINEM
15
byćzwięźlestreszczony:światpowinienbyćsprawiedliwy,niezaśniesprawiedliwy.
Iktóżmógłbyoponować?2
Jakpotwierdzająbadaniaopiniipublicznej,wątpliwościcodorównościjakowspól-
nejnamcechy-równośćwswejistocieniemożebyćcechąjednostkową;jestwspólną
cechąpodmiotówdosiebiepodobnych-sąpowszechniepodzielaneprzezuczestni-
kówzachodnichspołeczeństw.DowodówdostarczachociażbybadanieEurobarometru
zmaja2012roku(EB77),wktórymosobisteprzywiązaniedorównościpotwierdziłza-
ledwiecopiątyspośródpytanychmieszkaniecUniiEuropejskiej.Jednocześnie,jaksię
okazało,wyższąwartośćEuropejczycyprzypisująprawomczłowiekaorazszacunkowi
dlaludzkiegożycia(43%respondentów),pokojowi(40%respondentów),demokracji
(28%respondentów),wolnościindywidualnej(23%respondentów)orazrządomprawa
(21%respondentów).Choćantropologicznezałożenieorównościludziwichpodsta-
wowymbyciepozostajewścisłymzwiązkuzideąprawczłowiekaorazdemokracją
ipraworządnością,aleizpokojemorazwolnościąindywidualną(oczymprzekonu-
jechociażbyPreambułaKartyNarodówZjednoczonych),tojednakprzeświadczenie
orównościniejestwpaństwachUniiEuropejskiejpowszechne3.Winniśmytujedno-
cześniepodkreślić,żewysokąwartośćprawomczłowiekajestgotowaindywidualnie
przypisaćmniejniżpołowapytanychEuropejczyków.
Opierającsięnapowyższychobserwacjach,przychodzinamprzyznać,żezachodni,
ncywilizacyjny”statusprawczłowiekajakokonstrukcjiwywiedzionejzniedowodli-
wegoiniezbyt,jaksięokazuje,popularnegoprzeświadczeniaorównościbudziwątpli-
wości.Natęprowokacyjną,powodującąniepokój,amożeisprzeciw,uwagęmożemy
odpowiedziećjedyniepotwierdzeniem,żeprawaczłowiekarzeczywiściesąokreśloną
konwencją,społecznieipolitycznieafirmowanymproduktemświatazachodniego,
leżącymupodstawrozwiązańustrojowychwnimrozwijanych.Jednocześnieuniwer-
salizmtejkonwencji,choćczęstotakżeprzeznaskwestionowany,jestzobowiązaniem
współczesnegoświata.PosłużmysiętutajuwagąLouisaHenkina,któryprzekonuje:
Ideapraw(...)odpowiada,jakwierzę,napowszechneintuicjemoralneiakcepto-
wanezasadymoralne.Intuicjeteizasadyniezostałyautorytatywniewyartykuło-
wane.RozwijającesięprzezkolejnedekadyodzakończeniaIIwojnyświatowej
międzynarodoweprawoprawczłowiekaniejestdziełemfilozofów,leczpolityków
iobywateli,afilozofowiejedynierozpoczęlistaraniabudowykonceptualnegouza-
sadnieniadlanich.Międzynarodowaekspresjapraw,samawsobie,niedomaga
sięfilozoficznychpodstawdlanich,aninieodzwierciedlażadnychjasnychfilozo-
ficznychzałożeńtychże;nieartykułująoneżadnychkonkretnychzasadmoralnych
czyteżjakiejśrozbudowanejteoriiopisującejrelacjejednostkiispołeczeństwa.To,
2
L.Kołakowski,Poconamprawaczłowieka?,nGazetaWyborcza”2003,25-26października,s.13.
3
Coniemniejistotne,Europejczycyniewskazująnarównośćjakonanajistotniejsząwartośćrea-
lizowanąprzezinstytucjeunijne.Zaledwie12%pytanychpotwierdziło,żejesttowartość,zktórą
sągotowikojarzyćUnięEuropejską.Wodniesieniudodemokracjiskojarzeniatakiepotwierdziło
37%respondentów;doprawczłowieka-35%respondentów;rządówprawa-23%pytanych.
Najczęściejwskazywanąwartościąwtymbadaniubyłpokój(39%pytanych).Zobacz:http://
ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb/eb77/eb77_value_en.pdf,s.9i11(dostęp:28.10.2014).