Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
testamentowejwprawiespadkowym,którawtensposóbmocnonaruszyłagermańskątradycję
dziedziczeniabeztestamentowego(
abintestato
).Kanoniścidążylidozabezpieczeniawprawie
spadkowyminteresówwdowyidzieci,wprzeciwieństwiedoprawarzymskiegoigermańskiego,
któredbałowpierwszejkolejnościoprawarodzicówimęskichspadkobierców.Zagwarantowanie
żonieudziałuwspadkupozmarłymmężuwprzepisachwspółczesnegoprawaspadkowegojest
dziedzictwempoglądówśredniowiecznychkanonistów.
Prawokanoniczneuderzyłotakżemocnowgermańskisystemprawa
prawokanoniczneaprawokarne
karnego.Szczególnieżywotnaokazałasięideasubiektywnej
indywidualnejodpowiedzialności(wina)jakoprzesłankirepresjikarnej,wporównaniuzarchaiczną
odpowiedzialnościązaskutek(przedmiotowastronaprzestępstwa).Wypracowanieprzez
średniowiecznąkanonistykęteoriiowinieumyślnej(
dolus
)iniedbalstwie(
culpa
)należyuznać
zajejnajwiększeosiągnięcie,któreukształtowałowspółczesnewyobrażeniaosystemieprawa
karnego.
Rzymsko-kanonicznyproceswsprawachcywilnych,którystałsię
prawokanoniczneaprocescywilny
wokresieodXIdoXIIIw.samodzielnągałęziąprawa,obowiązywał
wEuropiepoXVIIIw.Licznejegozasadyimaksymy,częstoozasadniczymznaczeniu,zostały
recypowaneprzezustawyprocesowewXIXw.iczęściowoobowiązujądodzisiaj.Wprawie
kanonicznymokreślonoprzebiegpostępowania,naktóryskładałysięnastępującekolejnoposobie
akty:a)prawidłowepozwanie,b)gromadzeniedowodów,c)wydaniewyroku.Dopodstawowych
zasadprocesurzymsko-kanonicznegonależałoto,żesędzianiemógłnikogozasądzić
zpominięciemprawnychregułpostępowania.OdIVSoboruLaterańskiegow1215r.wszystkie
podjęteprzezsądczynnościprocesowemusiałybyćstwierdzonewpisemnymprotokole.
Wprocesiecywilnym,wśladzaprawemrzymskim,występowałśrodekzaskarżeniawyroku
wpostaciapelacji,alekanoniścidopuścilijeszczemożliwośćwnoszeniaśrodkówodwoławczych
odtymczasowychpostanowieńsądu.
OdpoczątkuXIIIw.nastąpiłytakżezmianywsystemiekanonicznego
prawokanoniczneaproceskarny
prawakarnego,którychgłównezałożeniaprzetrwałydoobecnych
czasów.Papieskiedekretałyiuchwałysoboruz1215r.wprowadziły:a)publicznoprawnązasadę
ściganiaprzestępstwzurzędu(
exofficio
),b)obowiązekprzeprowadzeniaśledztwawceluzebrania
dowodów,c)oparciepostępowaniadowodowegonazaprotokołowanychnapiśmiezeznaniach
świadków(eliminacjatzw.sądówbożych),d)zasadęprawdymaterialnejjakopodstawowegocelu
postępowaniakarnego.