Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘPTŁUMACZA
Wjakiejkolwiekformieprzedstawiaćsięnambędziehistoriafilozofii-bądźjako
błąkaniesięumysłówludzkichpodrogachnieprzystępnych,bądźjakoindywidu-
alneroszczeniadoprawodawstwaświata-dobrachęćbadaczazawszezdoławy-
kryćistwierdzićanalogięzarównowujmowaniuciążącychnasumieniurozumu
zagadnień,jakteżwichrozwiązywaniu.Szczególniezaśuderzającąformątych
ujmowańitychrozwiązańjestrozbicieświatanadwapierwiastkibiegunowe,wokół
którychkrążymyślizustanowieniawłaściwegostosunkumiędzynimiwytworzyć
usiłujecałokształtżyciaipoznania.
Czytobędzieidearozumowo-abstrakcyjna,przeciwstawionarzeczomzmysło-
wo-konkretnym,czytobędziewolnośćmoralna,przeciwstawionakonieczności
przyrodniczej,zawszewychodzisięzdwoistościpierwiastków,pomiędzyktórymi
szukasięnastępniepośrednictwa.Takaprzeciwstawnośćpierwiastkówzmysłowo-
ści,zdążającadounii,cechujeteżobydwafilaryfilozofiiwjejdziejowymrozwoju:
PlatonaiKanta.Wprawdziepierwotne(apriori),narzuconeumysłowiludzkiemu
formykantowskieniesątożsamezplatońskimioglądami,czerpanymizeświata
nadzmysłowego,wprawdzieświatnakazówmoralnych,stworzonyprzezKanta,nie
jestświatempierwowzorówintelektualnych,dokądsięwznosiładuszaPlatona,ale
ówpiorun,któryrozszczepiałrzeczywistośćnadwaodrębneświaty,rodziłsię
wobuprzypadkachzchmury,pędzonejwswymlocieprzeztęsamąsiłęatmos-
ferycznąiprzeztęsamąsprężynęwewnętrzną.
Jakwdziedziniereligiinieobronisiędualizm,leczprzeradzazwyklewsupre-
macjęjednegopierwiastka-niebyłoteżwdoświadczeniureligijnymludzkościsy-
stemuczystodualistycznego-takwdziedziniefilozofiipodzielonanadwaświaty
rzeczywistośćzdążałazawszedojedności,obdarzającjedenztychświatówsupre-
macjąizachłannymipokusami.
BadawczamyślKantaskierowanabyłaprzedewszystkimdowydzieleniazogól-
nejtreściświadomościzakresu,podlegającegoprawomkoniecznościipowszechności.
Doświadczeniezmysłoweiduchowestajesiękonkretnymdorobkiemjednostkitylko
naskutekformowaniagoprzezkonieczneipowszechnepierwiastkiświadomości.
Tewięcistotnenieuniknioneformyświadomości,przezktórewszelkatreśćprze-
sączyćsięmusi,stanowiązasadniczywarunekmożliwościpoznanianaukowego.
