Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poststalinizm.Ideologiaiutopiaepoki
poszerzyłHprzestrzeńdoświadczeń”maspartyjnych.Jużwmar-
cuaktywywszystkichpartiiintensywniezajmowałysięHtajnym
referatem”Chruszczowa,powstałaprzytym,wcześniejniedo
pomyślenia,różnorodnośćinterpretacjihistorii,obejmującain-
dywidualnąpamięćiprzeżyciadotychczaspoddanetabuizacji,
któreodbiegałyodżelaznejlogikiHprawrozwojuhistoryczne-
go”.Tymsamymistniejącykomunistycznyhoryzontoczekiwań
uległfragmentaryzacjiidestabilizacji.Wstrząsytedoprowadzi-
łydozwrotuhistorycznegowkomunistycznymświatopoglądzie,
zapoczątkowanegoprzezwygłoszonąprzezChruszczowakryty-
kęStalina.
HistoricalturnChruszczowa
Cojednakuległodestrukcji,gdydoszłodozałamaniasięsta-
linowskiejwizjihistorii,októrejmówimy?Pytanietotympilniej
domagasięodpowiedzi,imbardziejprzyglądamysięnarodo-
wejspecyficeposzczególnychpartii.Równieżwnajnowszychba-
daniachnadkomunizmemcorazsilniejpodkreślasięistniejące
różnice,odchodzącodujednoliconegomodeluHsowietyzacji”9.
Zwłaszczatoostatniepojęciepoddanezostałokrytycznemu
oglądowi,uznajesięjenaogółzapodjętąprzezkierownictwa
partyjnepróbęprzesłonięciawłasnych,krajowychźródełstali-
nizmu.Podważonotymsamymtezę,jakobydestalinizacjaprzy-
wróciławblokuwschodnimnarodowąróżnorodność,skororów-
nieżwokresiestalinizmuistniałypewneodrębności.Czywięc
stalinizmbyłjedynieobrazemwrogastworzonymwstecznie
9SowjetisierungundEigenständigkeitinderSBZ/DDR(1945-1953),red.
M.Lemke,Köln1999.OpojęciuHsowietyzacji”piszeMichaelLemkewe
wstępie,s.11–30.Krytycznąanalizętegopojęciazpunktuwidzeniahisto-
riispołecznejznajdziemyw:P
.Heumos,StalinismusinderTschechoslowakei.
ForschungslageundsozialgeschichtlicheAnmerkungenamBeispielderIndustrie-
arbeiterschaft,HJournalofModernEuropeanHistory”2,2004,s.82–109;tenże,
ZumindustriellenKonfliktinderTschechoslowakei1945-1968,w:Arbeiterim
Staatssozialismus.IdeologischerAnspruchundsozialeWirklichkeit,red.P
.Hüb-
neriin.,Köln2005,s.473–498.ZkoleiJohnConnellyzaproponowałpojęcie
Hsamosowietyzacji”w:ZniewolonyUniwersytet.Sowietyzacjaszkolnictwawyż-
szegowNiemczechWschodnich,CzechachiPolsce1945-1956,tłum.W
.Rod-
kiewicz,Warszawa2014.
42
