Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poststalinizm.Ideologiaiutopiaepoki
zideologiąniebyłyjedynieechemodgórnienarzuconejdoktry-
ny,aleczęściąwholewayoflife(RaymondWilliams),niepozba-
wionejelementówutopijnych.Chodziozdolnośćwyobrażenia
sobieodmienionejrzeczywistości,tęuniwersalnąludzkąener-
gię,którąBlochokreślałjakopierwotnygłód(niem.Urhunger)40.
Moimcelembyło,inaczejniżwhistoriiideirozumianejjako
obcowaniezelitami,uchwycenieutopijnegomyśleniaiwiary,
nadzieiiwartościszeregowychwyznawców,którzynaogółnie
mieszcząsięwhistorycznychopisach.Wychodzęodzałożenia,
żepoststalinizmbyłjednązostatnichpodjętychwnowoczesno-
ścipróbwykształceniaautentycznegojęzykapolitycznego,po-
nieważdążącdonaprawystalinizmu,chciałstworzyćalterna-
tywnyporządek,nienaśladującprzytymistniejącychmodeli.
Trwanieiprzeobrażeniawładzykomunistycznejpo1956r.były
wynikieminterakcjimiędzyautorytatywnąideologiąijejoddol-
nąartykulacją.
Interesująmniemówiącyidziałającyludzie:moimzamia-
remjestuwolnieniekomunistówodnazbytuproszczonegoob-
razuHtotalitarnego”zbrodniarzaczyograniczonegopartyjnego
aparatczykaiobdarzenieichludzkątwarzą.Tylkowtensposób
możemyzrozumiećichzaangażowanienarzeczpartiiisprawy
socjalizmu.Widaćtowlosachtychludzi,którzynawetponaj-
głębszychwstrząsachnietylkonieutraciliwiarywlegitymiza-
cjępartii,alenawetznowymzaangażowaniemrzucilisięwwir
pracypartyjnej.Rosnącetrudności,niejasnościikonflikty,któ-
repojawiałysięnastępniewszeregachpartyjnych,unaoczniają
różnorodnośćrelacjiwładzywsocjalizmiepaństwowympoSta-
linie,równieżwłoniepartiirządzących.
Celemniniejszejksiążkijestukazaniepoststalinizmujako
odrębnejepoki,dysponującejwłasną,charakterystycznądla
siebiewyobraźniąpolityczną.Wychodzęprzytymodprostego
założenia:epokąjestto,cozatakowąuchodzi.Chcęprzezto
powiedzieć,żeopodzialeczasuhistorycznegonaetapymoże
decydowaćnietylkohistoryknapodstawiekryteriówzdefi-
niowanychexpost.Niemniejistotnedlakonstrukcjiepokisą
40Z.Levy,UtopiaandRealityinthePhilosophyofErnstBloch,HUtopian
Studies”1,1990,nr2,s.6n.
36
