Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Krytycznystosunekdorenesansu,którywliteraturzepięknejprzełomuXVIII
iXIXwiekubyłgłównieutożsamianyzwłoskąkulturą,opierałsięnalicznieroz-
powszechnionychstereotypachzwiązanychzmieszkańcamiPółwyspuApeniń-
skiego.Uwagioichwyglądzie,aleprzedewszystkimburzliwejnaturzepojawiały
sięwpowieściach,anegdotachiwspomnieniachzpodróży.Wczesnoromantyczną
wizjęodrodzeniaprzedstawiłnaprzykładWilhelmHeinsewArdinghellounddie
gluckseligenInseln(1787).AkcjapowieścitoczysięnadworzeMedyceuszówokoło
1575rokuiprzesiąkniętajestskandalami,morderstwamiorazbrakiemzahamo-
wańmoralnych,awładzęwwykreowanymliterackoświeciesprawujątylkosilne
jednostki.Tenniejednoznacznywocenieobrazodrodzeniaspopularyzująinnipi-
sarze,naprzykładGoethe,któryjakotłumaczautobiografiiBenvenutaCelliniego
(1796)dostrzeżeizaakcentujepogańskiorazklasycznyrysepoki.Renesansowy
kultjednostkiutożsamionyzostałprzezeuropejskichromantykówzczłowiekiem
miotanymnamiętnościami,którepopychałygodozaskakującychigwałtownych
czynów.TakiobrazzaprezentujewswoichsztukachVictorHugo-LukrecjaBor-
możnamianemnkulturyrenesansu”;A.Moskowitz,ForgingAuthenticity:GiovanniBastianini
andtheNeo-RenaissanceinNineteenth-CenturyFlorence,Florencja2018-książkapoświęco-
najestjednemuznajlepszychXIX-wiecznychnaśladowcówflorenckiejrzeźbyrenesansowej
GiovanniemuBastianiniemu.Autorka,wychodzącodnakreśleniaszerokiegokonteksturecep-
cjisztukiwłoskiegoodrodzenia,omawiażyciesławnegorzeźbiarzaijegodzieła,zastanawiasię
nadmetodamiatrybucjitychprac,bywzamykającejczęściksiążkiporuszyćkwestięzwiązaną
zklasyfikacjąjegodzieł,któreuznanemogąbyćzaarcydziełolubgenialneoszustwo;Reviving
theRenaissance:TeUseandAbuseofthePastinNineteenth-CenturyItalianArtandDecoration,
red.R.Pavoni,Cambridge1997-publikacjapoświęconajestprzejawomobecnościdziedzictwa
kulturyrenesansuwsztuce(malarstwo,architektura,urbanistyka,fotografia,moda,wyposaże-
niewnętrz)drugiejpołowydziewiętnastegowiekuweWłoszech;TeItalianRenaissanceinthe
19thCentury.Revision,Revival,andReturn,red.L.Bolzoni,A.Payne,Harvard2018-teksty
badaczypoświęconekulturzeFrancjiiWłochogniskująsięwokółkilkunaczelnychproblemów:
tworzeniamiturenesansuwXIXwieku,odwołańdodorobkukulturowegoiartystycznegowło-
skiegoodrodzenia,rolikobietwnowożytnejepoce,atakżenawiązańarchitektonicznychdo
sztukiXViXVIwiekupoprzezhistoryzmiarchitekturęmodernistyczną;TeRenaissanceinthe
NineteenthCentury.LeXIXesièclerenaissant,red.Y
.Portebois,N.Terpstra,Toronto2003-arty-
kułybadaczypoświęconeznaczeniusłowanrenesans”wdziewiętnastymwieku,estetyceodro-
dzeniaobecnejwdziewiętnastowiecznejświadomościartystycznej,recepcjikulturymaterialnej
renesansu.Nagrunciepolskichbadańnadeuropejskąrecepcjąpiętnastegoiszesnastegowieku
zob.m.in.:J.Białostocki,RafaeliDurerjakosymboledwóchideałówartystycznychRomantyzmu,
w:idem,Refeksjeisyntezyzeświatasztuki,Warszawa1897,s.168-183;R.Kasperowicz,Beren-
sonimistrzowieodrodzenia.PrzyczynekdopostawyartystycznejBernardaBerensona,Kraków
2001;R.Kasperowicz,Zweite,idealeSchöpfung:sztukawmyśleniuhistorycznymJacobaBurck-
hardta,Lublin2004;M.Poprzęcka,Wizerunekmistrza,w:Ikonografaromantyczna.Materia-
łysympozjumKomitetuNaukoSztucePolskiejAkademiiNauk,Nieborów,26-28czerwca1975,
red.M.Poprzęcka,Warszawa1977,s.167-213;RecepcjarenesansuwXIXiXXwieku,op.cit.;
M.Zgórniak,Wokółneorenesansu…,op.cit.;M.Zgórniak,PędzelTycjana.Francuscymalarze
ikrytycyXIXwiekuwobecweneckiegoCinquecenta,Kraków1995.
23
AdamMickiewiczUniversityPress©2021