Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WYBRANeZAGADNIeNIAGeNeTYkIWPOŁOżNICTWIeIGINekOLOGII
5
somów.Aberracjeliczbychromosomówobejmują
1.3.1.3
trisomię(dodatkowychromosomwdanejparzechro-
DIAGNOSTYkAGeNeTYCZNAABeRRACJI
mosomów),monosomię(tylkojedenzamiastdwóch
CHROMOSOMOWYCH
chromosomówwdanejparze),triploidię(potrójnygar-
niturhaploidalny,tj.69chromosomów)itetraploidię
Aberracjechromosomowediagnozujesięzapomocą
(92chromosomy).Doniedoborulubnadmiarumateria-
badaniakariotypu[28,64,78,95,100,117,118].Me-
ługenetycznegoprowadzątakżeaberracjestruktury
todbadaniakariotypujestwiele,niektórepozwalają
chromosomów:delecjeiduplikacjefragmentówchro-
ocenićcałykariotyp,innepozwalająnawykrycietylko
mosomów,izochromosomyichromosomypierścienio-
określonychzmian(np.aberracjiliczby,rearanżacji
we(ryc.1.3).Wprzypadkuzrównoważonychtranslo-
subtelomerowych).Najczęściejjesttobadaniekarioty-
kacjirobertsonowskichitranslokacjiwzajemnychoraz
pumetodamicytogenetykiklasycznej,aleniekiedysto-
inwersjimateriałgenetycznyulegarearanżacji,aleilo-
sujesięteżmetodyFISH(fluorescenceinsituhybridi-
ściowonieulegazmianie.Efektemaberracjizarazem
zatiom),CGH(comparativegenomichybridization),
liczbyistrukturychromosomymarkerowe,tj.małe
arrayCGH(aCGH)(array-comparativegenomichybri-
dodatkowechromosomyotrudnymdoidentyfikacji
dization),MLPA(multiplexligation-dependendprobe
materialegenetycznym[48,100,117].
amplification)iQF-PCR(quantitativefluorescentpoly-
Niekiedymożesięzdarzyć,żewdanejparzechro-
merasechainreaction).Metodą,któraszybkozastępu-
mosomówobydwachromosomypochodząodjednego
jeklasycznetechnikicytogenetycznewdiagnostyce
zrodzicówi,tymsamym,brakujechromosomuoddru-
niezrównoważonychaberracjichromosomowych,jest
giegorodzica-jesttojednorodzicielskadisomia.Ze
technikamikromacierzy[30,31].
względunazjawiskorodzicielskiegopiętnowaniage-
nomowegomateriałgenetycznyjednegozrodzicównie
możezostaćzastąpionymateriałemdrugiegozrodzi-
ców,dlategojednorodzicielskadisomiamożeprowadzić
1.3.1.4
PORADNICTWOGeNeTYCZNeWPRZYPADkUABeRRACJI
CHROMOSOMOWYCH
dopoważnejpatologii[94,117].Jednorodzicielskadi-
somiajestnieuchwytnawbadaniucytogenetycznym
Wprzypadkuaberracjichromosomowychryzykogene-
imożnawykazaćjedyniemetodamibiologiimoleku-
tyczneobliczasięempirycznie,tj.napodstawieobser-
larnej.
wacjidużychgruprodzinzpodobnąpatologią.Wprzy-
padkustwierdzeniaudziecka(płodu)regularnej
trisomii(np.trisomii21)niemawskazańdookreślenia
1.3.1.2
kariotypuurodzicówdziecka,ponieważmechanizm
OBRAZkLINICZNYABeRRACJICHROMOSOMOWYCH
powstawaniatrisomiitogłówniebrakrozdziałuchro-
matydpodczasmejozy,zatemnienależyspodziewać
Najmniejszeklasyczneaberracjechromosomowewi-
sięzmianwkariotypierodzicówokreślanymnapodsta-
docznewmikroskopieświetlnymobejmująconajmniej
wiehodowlilimfocytów.
4Mb.Nawetmałecytogenetyczniezmianyilościmate-
Pourodzeniudzieckazregularnątrisomiąryzykoge-
riaługenetycznegoogromnemolekularnie,wprzy-
netyczneponownegowystąpieniatrisomiiudzieciza-
padkukariotypuniezrównoważonegodochodzibo-
leżyodwiekumatki:jeślimatkamamniejniż35lat,
wiemdoniedoborulubnadmiaruwielu(dziesiątek,
ryzykourodzeniadzieckaztrisomiąwynosi1%,jeśli
setek)genów,zktórychkażdyjestprawidłowy.Przy
maponad35lat,dowymienionegoryzykagenetyczne-
takdużychzmianachilościowychmateriaługenetycz-
gonależydodaćryzykowynikającezjejwieku.Nie-
negoskutkifenotypowezawszemusząbyćpoważne,
kiedyobserwujesiępodwyższoną,niezależnąodwieku
zwłaszczajeśliniezrównoważeniemateriaługenetycz-
skłonnośćdobrakurozdziałuchromatyduktóregoś
negodotyczyautosomów.Wprzypadkuniezrówno-
zpartnerów-takimparomczęściejrodzisiędziecko
ważonychaberracjichromosomowychskutkikli-
ztrisomią.Utakichparmogąwystępowaćporonienia
nicznewynikająnietylkozdawkigenów(nadmiaru
samoistne,abadaniagenetycznemateriałuzporonie-
lubniedoboru),aletakżezzaburzeńwaktywnościwie-
niawykazujątrisomięupłodu.Inneaberracjeliczby
luinnychgenówzlokalizowanychwchromosomach
chromosomów(triploidia,tetraploidia,monosomiaX)
innychniżobjętychaberracją.Aberracjechromosomo-
stwierdzoneudzieckaniezwiązanezpodwyższo-
weuzarodkaipłoduprowadząwogromnejwiększości
nymryzykiemichpowtórzeniasięwnastępnychcią-
przypadkówdoobumarciaciąży.Udzieciżywouro-
żach,chociażwbadaniachwłasnychobserwowano
dzonychzniezrównoważonąaberracjąchromosomową
przypadkiwystępowaniatychaberracjitakżewkolej-
występujedysmorfia,wadyrozwojoweiopóźnienie
nejciąży[117].
rozwojulubniepełnosprawnośćintelektualna.Aberra-
Oilewprzypadkuaberracjiliczbychromosomów
cjestrukturychromosomówbezzmianilościowych
udzieckaniewykonujesiębadaniakariotypurodzi-
materiaługenetycznego(translokacjezrównoważone,
ców,otylepostwierdzeniuudzieckawdiagnostyce
inwersje)niewpływająnastanzdrowiaanidługośćży-
prenatalnejlubpostnatalnejaberracjistrukturychro-
ciaichnosiciela,alemogąprowadzićdoniepowodzeń
mosomów(np.delecjilubduplikacji)zawszekoniecz-
rozrodu[36,53,59,75,78,100,117,118].
nejestokreśleniekariotypurodziców.Jeśliuktóregoś