Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Pieniądzpapierowy
19
będącychwłasnościąosobistą,zaczęłypojawiaćsiębankiakcyjne.WAngliizakładanie
bankówczerpiącychkapitałyzemisjiakcjiumożliwiałaustawaz1826r.,którawywarła
bardzokorzystnywpływnarozwójbankowości.Akcyjnaformawłasnościumożliwiała
zmniejszenieryzykaponoszonegoprzezwłaścicieliakcji,współposiadaczykapitału,
wprzypadkubankructwabanku.Wczasach,gdybankmógłbyćjedyniewłasnością
osobistą,jegowłaścicieltraciłwprzypadkubankructwacałymajątek.Tooczywiścienie
sprzyjałolokowaniukapitałówwtędziałalność.
Wokresachspadkuzaufaniadobiletówbankowychnastępowałodpływzłota
zbanków.Gdyzjawiskotosięprzedłużało,bankierzyzawieszaliwymienialność
banknotównazłoto.Niebyłato,oczywiście,sytuacjakorzystnadlarozwojupośrednictwa
finansowego,handluiprodukcji.Zdawałysobieztegosprawęwładzepaństwowe
izczasemdoszłodoporozumieniamiędzyrządamiabankami.
Państwoprzyznałobiletombankowymoficjalnąklauzulęzwalnianiazezobowiązań,
regulowaniatymibiletamidługów.Biletystałysiępieniądzem,anietylkozobowiązaniem
bankudowydaniapieniądzapełnowartościowego.Byłtojużnowyrodzajpieniądza,
mianowiciepieniądzokursieoficjalnym.Gdyzawieszanoczasamiwymienialność
biletówdepozytowychnazłoto,wówczaspaństwonarzucałospołeczeństwuposługiwanie
siępieniądzempapierowym.Istniałprzymusprzyjmowanianależnościwnotach
bankowychniewymienialnychnazłoto.Pojawiłasięwięcnowaformapieniądza,
mianowiciepieniądzniewymienialny,okursieprzymusowym.Taksięstałozbiletami
emitowanymiprzezBankLawaw1719r.weFrancji.Ponieważwymienialnebilety
Lawabyłykreowanewnadmiernejilościizaufaniedonichgwałtowniespadło,państwo
nadałoimkursprzymusowy.
Zawieszeniewymienialnościpieniądzapapierowegonakruszecinadaniemukursu
przymusowegonastępowałonajczęściejwokresachnapięćpolitycznych,główniewojen.
WAngliizawieszonowymienialnośćfuntasterlinganazłotow1797r.,zmuszając
społeczeństwodoposługiwaniasiępapierowymifuntamiwedługniezmienionegokursu.
Wymienialnośćfuntanazłotoprzywróconodopierow1819r.,paręlatpozakończeniu
wojennapoleońskich.
Powyższyrodzajpapierowegopieniądzabankierów-złotnikównależyodróżnićod
papierowychbiletówemitowanychprzezskarbpaństwa–jesttobowiemskarbowypieniądz
papierowy.Wcelufinansowaniaswoichpotrzeb(najczęściejwojen)państwotworzyłotzw.
kasydyskontowe,emitująceasygnaty.Wprzeciwieństwiedobiletówemitowanychprzez
banki,niemiałyonenawethistorycznegozwiązkuzezłotem.Asygnatamirządpoprostu
płaciłzakupowanedobramaterialne.Sprzedającychzmuszanodoprzyjmowaniazapłaty
wpieniądzupaństwowymokursieprzymusowym.Cizkoleipłacilizakupowanetowary
asygnatami,toteżpieniądzskarbowykrążyłpokrajuszerokimstrumieniem.Nieszczęścianie
było,jeżeliasygnatyemitowanowmałychilościach.Nierzadkojednakchciwośćwładców
sprawiała,żeemisjaasygnatprzybierałaolbrzymierozmiary.Posiadaczetegorodzaju
pieniądzastaralisięprędkogopozbyć,nabywajączańtowary.Rzeczywistarynkowasiła
nabywczapieniądzaskarbowegospadałaponiżejoficjalnej;pieniądztendeprecjonowałsię.
Wmiarępowiększaniaemisjicorazmniejtowarówmożnabyłokupićzajednostkępieniądza,
tzn.żecenytowarówrosły.Tozkoleiskłaniałowładcówdojeszczewiększejemisjiasygnat,
gdyżtylkowtensposóbmożnabyłofinansowaćniezbędnezakupytowarów.
