Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ROZDZIAŁ1
ipodbicieminnychludówruskichnaobszarzemiędzyBugiemiKarpatami
arzekąOkąstałysięRusiąKijowską.Późniejszyokresrozdrobnieniafeudalne-
goRusiwXIIwiekuizmierzchznaczeniaKsięstwaKijowskiegodoprowadził
doprzeniesieniaośrodkawładzydoWłodzimierza,stolicyKsięstwaRostow-
sko-Suzdalskiego.WXIVwiekunajwiększeznaczeniezdobywaKsięstwoMo-
skiewskie.EuropaWschodniawokresiepóźniejszymbyłautożsamianazRosją
Carskąijejpodbojamiterytorialnymi.Ponadto,ZbigniewDługoszzaliczado
tegoregionuziemieruskie,któreznalazłysiępodpanowaniemWielkiegoKsię-
stwaLitewskiego,KrólestwaPolskiegoorazpaństwaZakonuSzpitalaNajświęt-
szejMariiPannyDomuNiemieckiegowJerozolimie13.
WedługwęgierskiegohistorykaJenőSzűcsa,Europadzieliłasięnatrzy
części,tj.EuropęZachodnią,EuropęŚrodkowo-WschodniąiEuropęWschod-
nią.Jegozdaniem,panowanieimperiummongolskiegonaziemiachruskichod
XIIIwiekuwpłynęłonapodziałEuropy.Późniejszewydarzenia,poczynającod
zrzuceniajarzmatatarskiegow1480r.,poprzezpodbójChanatukazańskiego
(1552r.)iastrachańskiego(1556r.),zajęciepołudniowychziemUkrainy,nale-
żącychdoIRzeczypospolitej(lata1667-1686),ażpozdobycieKrymuw1783
r.,stałysiępoczątkiempowstaniapaństwarosyjskiego.TerytoriumRosji,które
obejmowałoziemiemiędzyMorzemBiałymaMorzemCzarnymiMorzem
KaspijskimorazgranicamiPolskiigóramiUral,zaczętookreślaćpojęciem
nEuropaWschodnia”.JenőSzűcs,jakoEuropęWschodniątraktowałprawo-
sławnyregiondawnegoBizancjumiImperiumRosyjskiego.Wskazywał,iżza-
chodzącenatymobszarzeprocesyspołeczneigospodarcze,kształtującesięin-
stytucjepolityczneorazichdynamikaróżniłygoodpozostałejczęściEuropy14.
Wszelkiepodziały,zdaniemTadeuszaKisielewskiegoiPiotraS.Wandycza,po-
wodowały,żenazachodzieiwschodzieEuropy(RuśMoskiewska)dochodziło
doodmiennychprocesów.WkonsekwencjidrogirozwojuówczesnejRosjioraz
EuropyZachodniejiŚrodkowejrozeszłysię15.
2.Przestrzeńoddzielającanarodyteutońskieiromańskieodeurazjatyc-
kiejRosji.OskarHaleckiokreślaEuropęWschodniąjakoregionnoddzielający
ŚwięteCesarstwoRzymskielubnarodyteutońskieiromańskieodeurazjatyckiej
Rosji,czylitychwschodnichSłowian,którzywpewnychokresachswychdzie-
jówznaleźlisiępozawspólnotąeuropejską”.Uważa,żeobszartennigdyniebył
jednolitypolitycznie,ponadtoobejmowałzarównopaństwakatolickie,jakipra-
wosławne.WramachEuropyWschodniejOskarHaleckiwyodrębniatrzyod-
dzielneterytoria,którychgranicebyłypłynne.PierwszytworzyłaEuropaPołu-
dniowo-Wschodnia-obejmującaCesarstwoBizantyjskieipaństwaSłowianna
13Z.Długosz,Przemianynamapiepolitycznejświata,Zamość2000,s.30-51.
14J.Szűcs,TrzyEuropy,Lublin1995,s.14-134.
15P.S.Wandycz,Cena...,s.91-92;T.Kisielewski,EuropaŚrodkowa-zakrespojęcia,Lublin
1992,s.3-16,31-33.
