Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
ROZDZIAŁ1
6.Polityczno-ideologiczne-EuropaWschodniajakostrefawpływów
ZSRR.ZdaniemprofesorahistoriiYaleUniversityTimothySnydera,naZacho-
dziepojęcienEuropaWschodnia”zostałoupowszechnionewwynikupodziałów
zczasunzimnejwojny”.Jednaktermintenpowinienbyćbardziejutożsamiany
zokresem,wktórymIIIRzeszaiZSRRwalczyłyopanowanienadtymobsza-
rem.Uważał,iżntonie»zimnawojna«irywalizacjaZachód-Wschód,leczna-
stępująceposobietriumfyobutotalitaryzmówoddzieliłyEuropęWschodnią
odresztykontynentu.Dlategopojęcie»EuropaWschodnia«magłębszehisto-
ryczneznaczenie,niżsiępowszechniesądzi,apewneróżnicewpamięcihisto-
rycznejmiędzywschodemizachodemkontynentupoprostuprzetrwałyczasy
»zimnejwojny«”.TimothySnyderpodkreśla,żewyzwoleniespodniemieckiej
okupacjizperspektywyhistoriizachodnioeuropejskiej,sowieckiejorazpaństw
wschodnioeuropejskichzdecydowaniesięróżni21.
InaczejkwestiatazostałaprzedstawionaprzezAlbinaGłowackiego,który
wSłowiewstępnymdotomuZdziejówEuropyWschodniejXXwieku,wramach
seriinFoliaHistorica”,określaregionEuropyWschodniejjakonobszar,na
którymprzeprowadzonoeksperymentzsocjalizmem”22.Precyzyjniejsządefi-
nicjęproponujewspólniezPawłemChmielewskim.Wtymkontekściebadania
związanezEuropąWschodniąobjęłystopniowohistorięRosjiiZSRR,stosun-
kipolsko-rosyjskie,kwestiepolitykizagranicznejKremla,atakżeróżnezagad-
nieniafunkcjonowaniapaństwobozunrealnegosocjalizmu”23.
7.PrzestrzeńnawschódodEuropyŚrodkowo-Wschodniej.Małgorzata
J.WillaumewyznaczagraniceEuropyWschodniejprzezpryzmatEuropyŚrod-
kowo-Wschodniej.DoregionutegozaliczapaństwanawschódodgranicLitwy,
Łotwy,Estonii,Polski,Węgier,Czech,SłowacjiiAustrii.Wymieniawśródnich
m.in.BiałoruśiUkrainę24.
8.Złożoneihistoryczno-polityczno-kulturowe.Szerokieizłożonekryte-
riawyodrębnianiaEuropyWschodniej,wykraczającepozazakreshistoryczny
przedstawiaBronisławGeremek.Uważaon,żeopróczpodziałówpolitycznych,
któredokonałysięnakonferencjiwJałcie,istniejątakżenwielowiekoweten-
dencjerozwojuEuropy,któreodróżniałyzachódodwschodukontynentu”.Jego
zdaniem,nwciąguwiekówuformowałysiędwiewielkiegraniceinajpierwkaro-
lińskilimes,którywytworzyłnatyległębokiepodziałykulturowe,żemożnaje
odnaleźćtakżewpierwszychgranicachWspólnotyEuropejskiej,następniezaś
21T.Snyder,ObcainiezrozumiałahistoriaEuropyWschodniej,nNowaEuropaWschodnia”
2008,nr1,s.56-63.
22ZdziejówEuropyWschodniejXXwieku,nActaUniversitatisLodziensis”,nFoliaHistorica”
84,Łódź2009,s.3.
23WkręguhistoriiEuropyWschodniej.Studiaiszkice,P.Chmielewski,A.Głowacki(red.),
Łódź2009,s.5.
24M.J.Willaume,Książki,konferencjeidebatyInstytutuEuropyŚrodkowo-Wschodniejwla-
tach2004-2010,nRocznikInstytutuEuropyŚrodkowo-Wschodniej”,R.8,2010,z.1,s.100-105.
