Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EuropaWschodniawprzestrzenipolitykiFederacjiRosyjskiej
27
NiecoinaczejproblemtenpostrzegająPiotrS.WandycziWłodzimierzMar-
ciniak.WedługPiotraS.Wandycza,podziałnaEuropęZachodniąiWschodnią
wyraźniezarysowałsięwXIXwieku,nkiedywRosjitoczyłysięsporymiędzy
słowianofilamiaokcydentalistami”.Uważa,nwieluhistorykówprzyjęłopóź-
niejkryteriumkulturowo-religijnejakouzasadnienieichdualistycznegopodej-
ściadoprzeszłościEuropy”.DrogirozwojuStaregoKontynentuwyznaczała,
zjednejstrony,prawosławnaspuściznapoBizancjum,azdrugiej-cywiliza-
cjaromańsko-germańska,opartanawyznaniukatolickimorazprotestanckim11.
ZdaniemWłodzimierzaMarciniaka,przekształcenieRusiwRosję,którewiąza-
łosięzezjednoczeniemwieluodrębnychksięstwwramachwielkiegomocar-
stwaeurazjatyckiego,doprowadziłodowyraźnegookreśleniazasięguterminów
nZachód”inWschód”12.
Wliteraturzeprzedmiotuwystępujewielesposobówwyznaczaniazakre-
suEuropyWschodniejjakoprzestrzenihistorycznej.Donajważniejszychzali-
czasięi
1.ProcesyprowadzącedopowstaniaImperiumRosyjskiego.
2.Przestrzeńoddzielającanarodyteutońskieiromańskieodeurazjatyckiej
Rosji.
3.PrzestrzeńobejmującapaństwanmłodszejEuropy”.
4.PrzestrzeńobejmującanarodyznajdującesiępodkontroląRosji/ZSRR.
5.PrzestrzeńnawschódodŁaby.
6.Polityczno-ideologiczne-EuropaWschodniajakostrefawpływów
ZSRR.
7.PrzestrzeńnawschódodEuropyŚrodkowo-Wschodniej.
8.Złożone-historyczno-polityczno-kulturowe.
1.ProcesyprowadzącedopowstaniaImperiumRosyjskiego.Zdaniem
częściautorów,najważniejszymkryteriumokreśleniazakresuprzestrzennego
EuropyWschodniejprocesypaństwotwórcze,któreostateczniedoprowadzi-
łydopowstaniaImperiumRosyjskiego.Wtakimrozumieniu,EuropaWschod-
niabyłaporównywana,anawetutożsamianazRusią/Rosją.ZbigniewDługosz,
charakteryzującEuropęWschodnią,wskazujenapoczątkitworzeniapaństwa
staroruskiego.Rozwójplemionwschodniosłowiańskichdoprowadziłdopo-
wstaniaKsięstwaNowogrodzkiegoiKijowskiego,którewrazzezjednoczeniem
szawa1997,s.39-53,77-89,121-133,147-159,207-233,300-330,417-444;P.Kennedy,Mo-
carstwaświata.Narodziny.Rozkwit.Upadek.Przemianygospodarczeikonfliktyzbrojnewlatach
1500-2000,Warszawa1994,s.365-427;W.Rojek,Historianowoczesnychstosunkówmiędzynaro-
dowych,Warszawa2010,s.352-268,387-398,404-435,469-480,523-535;A.Czarnocki,Europa
jakoregionwspółistnieniaWschód-Zachódwlatach1972-1989,Lublin1991,s.16inast.
11P.S.Wandycz,Cenawolności.HistoriaEuropyŚrodkowowschodniejodśredniowieczado
współczesności,Kraków2003,s.12.
12W.Marciniak,RozgrabioneImperium.UpadekZwiązkuSowieckiegoipowstanieFederacji
Rosyjskiej,Kraków2001,s.21-23.