Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzemysławPiotrDamski
36
WprzemówieniuWaszyngtonamożnawyróżnićdwaelementy,
któremiałyodtąddefiniowaćamerykańskądyplomację.flIzolację”,ro-
zumianąjakozerwanie,separacjęodsystemueuropejskiego,orazflnie-
-interwencję”,mającązapewnićpierwsząipolegającąnaunikaniu
zaangażowaniawsprawyStaregoKontynentu.Wpisanawniązasada
unikaniajedynieflstałych”sojuszywskazujenapragmatyzmWaszyng-
tona,naznaczonyzapewneokresemrewolucjiamerykańskiej.Chwilowy
mariażzinnympaństwembyłdopuszczalny,jeśliflnie-interwencja”oka-
załabysięnieskuteczna,aflizolacja”itymsamymbezpieczeństwoUSA
zagrożona.
IdeaWaszyngtonazradykalizowałasięzasprawąjednegozkolej-
nychprezydentówThomasaJefersona.Uważałon,autokratyzmeu-
ropejskibyłsprzecznyzduchemdemokracjiNowegoŚwiata20.Europa
zagrażałaStanomZjednoczonymnietylkopolitycznie,aleimoralnie,
dlategojedynieseparacjamogłazagwarantowaćflzdrowieidługo-
wieczność”republiki21.Wswymorędziuinauguracyjnymodrzuciłwięc
nietylkoflstałe”,alewszelkieflwiążące”(entangling)sojuszeiopowie-
działsięzautrzymywaniemzeStarymKontynentemjedyniestosunków
handlowych22.
WaszyngtoniJefersonniemówiliwprostoEuropie,leczużywali
eufemizmufljakiekolwiekpaństwa”.NieliczącjednakStanówZjedno-
czonych,całaAmerykabyłapodkoniecwiekuXVIIIeuropejska,anie-
podległośćkoloniihiszpańskichiportugalskichnapoczątkuXIXw.nie
byłajeszczeprzesądzona,kontaktyzaśzAzjąiAfrykąbyłymocnoogra-
niczone.Percepcjapolitykówamerykańskichbyłazatemeurocentrycz-
na.Europastanowiłapunktodniesienia,takżedookreśleniasięjako
Amerykanie.
flIzolacja”iflnie-interwencja”wsposóboczywistyodnosiłysięza-
temdoStaregoŚwiata.Ichfundamentembyłajednaknietylkowola
administracjiamerykańskiej,aleiwarunkigeograficzne.Waszyngton
podkreślałatutflodizolowaniaidalekiego”położeniaStanówZjedno-
czonych23.ZakupLuizjanyprzezJefersonaiostatecznysukcesrewo-
lucjilatynoamerykańskichistotniezmniejszałobecnośćeuropejską
wNowymŚwiecie,oddalającryzykokoniktuzEuropą,atymsamym
20Z.Libiszowska,TomaszJeferson,Wrocław1984,s.273.
21R.Kagan,DangerousNation,NewYork2006,s.107.
22T.Jeferson,FirstInauguralAddress,03Apr.1801,[w:]ThePapersofThomasJeferson,
Princeton,NJ2006,Vol.33,s.148–152,htps://jefersonpapers.princeton.edu/selected-do-
cuments/first-inaugural-address-0(dostęp:19III2017);E.Plischke,SummitDiplomacy.Per-
sonalDiplomacyofthePresidentoftheUnitedStates,CollegePark,MD1958,s.7–8.
23G.Washington,op.cit.