Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzemysławPiotrDamski
Wtymtekścieprzyjąłem,żeflizolacjonizm”samwsobieniejestzja-
wiskiempozytywnymaninegatywnym8.Choćrozpowszechnionyjest
pogląd,żeflizolacjonizm”jestflpolityką”9,swojąanalizęoparłemnaod-
miennymzałożeniu.Jestonrozumianyjakoflstan”(dobrowolnybądźna-
rzucony),podtrzymywanylubzwalczanyprzyużyciustosownychśrod-
ków.Wtymprzypadkuzanarzędzieuznałemflnie-interwencję”,którą
politycyamerykańscypostrzegalijakofltradycyjnąpolitykę”USA.flIzola-
cjonizm”iflnie-interwencja”wedługmnieniezatemsynonimami,lecz
pojęciamikomplementarnymi.
34
1.2.JaksłuszniezauważaGeorgeC.HerringprzedbuntemTrzyna-
ścieKoloniibyłoczęściąsystemufleurocentrycznego”zewszystkimitego
konsekwencjami10.Stanowiłyjednakjegoperyferia.Rdzeńówczesne-
gosystemu-świata11znajdowałsięwEuropie,ahandelkoloniiograni-
czałsiędometropolii.PozatymkoniktykolonialnewNowymŚwiecie
byłyczęstoodpryskiemtycheuropejskich,akoloniścitraktowalijejako
cośobcego,rezultategoistycznejpolitykiwładcównaStarymKontynen-
cie.Jużnatymetapierozpoczęłosięodróżnianietegocofleuropejskie”
odtegocoflamerykańskie”.Stądwojnaosukcesjęaustriackązyskałaso-
bietammianoflwojnykrólowejAnny”,awojnaosukcesjęhiszpańską
flwojnykrólaJerzego”12.Tymsamymmonarchiaimetropoliastawałysię
czymśodległym,nietylkogeograficznie,aleikulturowo.Przyczyniałosię
todokształtowaniaamerykańskiegodoświadczeniaperyferyjnego,asys-
temeuropejskiniebyłczęściądoświadczeniakolonistówwtakimsensie,
wjakimbyłdlaEuropejczyków.
MieszkańcyNowegoŚwiatapróbowaliprzezwyciężyćzaistniałąsy-
tuacjępoprzezuzyskanieautonomiiwramachImperiumBrytyjskiego13.
Gdysiętonieudało,podjęliświadomądecyzjęopozostaniunaperyfe-
8Zpodobnympodejściemmożnasięspotkaćuwielubadaczy.Np.R.J.Art,AGrand
StrategyforAmerica,flCornellStudiesinSecurityAfairs”2003,s.172–173.
9flJesttozałożenieodmienneodtego,któredefactotraktujepolitykęzagraniczną
USAwyłączniewkategoriachizolacjonizmu”.Patrznp.J.E.Findling,DictionaryofAmeri-
canDiplomaticHistory,NewYork–Westport,CT–London1989.
10G.C.Herring,FromColonytoSuperpower:U.S.ForeignRelationssince1776,New
York2008,s.12–13.
11Centralnympunktemkoncepcjisystemów-światówjestpodziałpracyizwiązane
ztymmiejscewsystemie.Państwardzenia,półperyferiiiperyferiicharakteryzujezatem
różnicanakładupracy,bogactwa,rozwoju.Więcejpatrzw:I.Wallerstein,Analizasyste-
mów-światów.Wprowadzenie,Warszawa2007;idem,TheModernWorld-System:Capitalist
AgricultureandtheOriginsoftheEuropeanWorld-EconomyintheSixteenthCentury,flStudies
inSocialDiscontinuity”1974,No3.
12M.A.Jones,HistoriaUSA,Gdańsk2003,s.42.
13J.Daszyńska,MisjeBenjaminaFranklinawLondyniewlatach1757-1775,Łódź1994.