Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
21
iAleksandraGoldsztejna
37
przygotowanychnaUniwersytecieWarszawskim
podkierunkiemMajeraBałabana.Pracapierwszejzautorek,dotyczącapodatku
odmięsakoszernegowlatach1809-1862,pozostajenieocenionąpomocą
wzakresieżydowskichzagadnieńpodatkowych,dotądsłaborozpoznanych.
StanowirównieżśladpozniszczonychwczasieIIwojnyświatowejdokumen-
tachwarszawskiejgminyżydowskiej,naktórychbyłaopartaczęśćustaleń
dotyczącychokresupo1815r.,coporazkolejnyprzypominarolę,jakąmogą
odegraćpracedyplomoweorazpotrzebęrzetelnościprzyopracowywaniumate-
riału.WartośćrozprawyMiriamLitwinpoleganazdystansowanymspojrzeniu
naprojektycałościowychreformżydowskich.ZkoleiAleksanderGoldsztejn
pozostajedodziśjedynymautorem,którytakszerokoopracowałzagadnienie
służbywojskowejŻydównaziemiachznajdującychsiępodwładzącarskiej
Rosji.Wramachnaszkicowaniakontekstuwspomniałonrównieżookresie
KsięstwaWarszawskiego,zbierającogółdotyczącychtegozagadnieniaustaleń.
KolejneważnepracepochodząoduczniaSzymonaAskenazego,Jakuba
Szackiego.WczasieIIwojnyświatowejukazałasięjegoJidiszebildungspolitik
inPojlnfun1806biz1866.Natomiastkilkalatpóźniejopublikowałniemniej
cenne,trzytomowedziełopoświęconeżydowskimmieszkańcomWarszawy,
któregotompierwszyobejmujem.in.czasyKsięstwa38.Wobumonografiach
szerokowykorzystanoliteraturęprzedmiotu,takżewjęzykachżydowskich.
Obiebyłycytowanestosunkoworzadko,azdecydowaniezasługująnauznanie.
NiecouwagipoświęciłKsięstwuRaphael(Rafał)Mahlerwswejsyntezie
XIX-wiecznychdziejówŻydówwEuropie,AmerycePółnocnejiPalestynie-
zarównowszerokim,sześciotomowymhebrajskimwydaniu,jakiskróconej,
angielskiejwersji39.Pracatamawyraźnezabarwienieideologiczne,wszelkie
formułowaneprzezniegoocenyodnoszącesiędoKsięstwasąostreijedno-
znaczniekrytyczne.ZdaniemMahlerabyłytoczasyprześladowaniaiogólnego
regresu,przywracaniareakcyjnychrozwiązaństaropolskich.
WokresiepowojennymdoswychwcześniejszychbadańpowróciłArtur
Eisenbach,tymrazemkoncentrującsięwwiększymstopniunaczasachKróle-
stwaPolskiego.Opublikowałwieleprac,któreweszłydokanonuhistoriografii
isłuszniezapewniłymuuznaniejakonajwiększegoautorytetuwkwestiistatusu
37A.Goldsztejn,SłużbawojskowaaŻydziwCesarstwieRosyjskimiKrólestwiePolskimdoroku
1874,Warszawa[b.d.w.](mpspracymagisterskiej,UniwersytetWarszawski,przechowywana
wAŻIH,Pracemagisterskieprzed1939,117/2).Zwróciłnaniąwostatnichlatachuwagę
J.Szczepański,SpołecznośćżydowskaMazowszawXIX–XXwieku,Pułtusk2005,s.44.Wtrakcie
prowadzeniabadańdotarładomnieinformacja,żerównieżnaUniwersytecieJanaKazimierza
weLwowiepowstałypracedyplomowedotyczącehistoriiŻydówKsięstwaWarszawskiego.
Niestetyrozprawtakichnieudałosięodnaleźć;natrafionojedynienadrobniejszepracezali-
czeniowestudentów,będącekompilacjąustaleńznanychautorów.
38J.Szacki,JidiszebildungspolitikinPojlnfun1806biz1866,NewYork1943;tenże,Jidn
inWarsze,t.1,NewYork1947.
39R.Mahler,DiwrejemeJisrael.Dorotacharonim,t.6,Merchavia1970,s.61-94;tenże,
AHistoryofModernJewry...,s.347-368.
