Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
Problematykaodpornościpsychicznejwostatnichlatachstałasięprzed
-
miotemszczególnegozainteresowaniawielubadaczy5.Poszukującodpowiedzina
pytanie,czymjestodpornośćpsychiczna,naukowcyanalizowalijąjakowynik
rozwojowy,jakoproceslubjakozasobyindywidualnejednostki,pozwalającena
przekraczanietrudnościżyciowychczynarozwójmimoniekorzystnychwarunków
(Sikorska,2016).
Pojęcieodpornościpsychicznej
6
jestanalizowanenagrunciepsychologiiwie-
loaspektowo.Brakjednakjednoznacznychdefinicjitegopojęcia,atakżezgodyco
dosposobupomiaruodpornościioperacjonalizacjikluczowychzmiennych(Junik,
2011,s.47-50;por.takżeLuthar,Cicchetti,Becker,2000,s.544).
Odpornośćwnaukachmedycznychiprzyrodniczychoznaczastanorgani-
zmu,wktórymjestonzdolnyprzeciwstawićsięszkodliwymwpływomśrodowiska
7
.
Wnaukachspołecznych(psychologii,pedagogice)odpornośćpsychiczna
8
ujmowanajestnajczęściejjakozdolnośćjednostkidopozytywnegorozwojuijej
dobregofunkcjonowaniapsychospołecznegomimoobiektywnieniekorzystnych
warunkówżycia(Borucka,Ostaszewski,2012;Grzegorzewska,2011,2013a;Opora,
2009).
Dzisiajproblematykadotyczącaodpornościujmowanejjakoresiliencejest
podejmowanaprzezwielunaukowców9.
5
JakpiszeI.Sikorska(2016,s.221),liczbapublikacjinatematodpornościpsychicznejpomiędzy
rokiem1990a2010wzrosłaz2tys.do40tys.
6
Odpornośćwsensiebiologicznym,medycznymjestzdolnościąorganizmudoprzeciwsta-
wianiasiędestrukcyjnymwpływomśrodowiskazewnętrznego.Wniniejszejpracypojęcieresilience
tłumaczonejestjakoodpornośćpsychicznazgodniezkoncepcjąnarzędziaRyś(2016)zastosowanego
wbadaniach.Użytyterminnodpornośćpsychiczna”jestadekwatnydosensubiologicznejodporności,
októrejpiszeTerelak(2001,s.323-327),ponieważjegopsychologicznezastosowaniekoncentrujesię
m.in.nadobrymfunkcjonowaniujednostki,radzeniusobie(odporności)wniekorzystnychwarunkach.
7
Dobadańspołecznychtermintenzostałzapożyczonyzfizyki,wktórejużywasięgowopisie
właściwościfizycznychniektórychmateriałów–odzyskiwaniupierwotnejformyczykształtupo
deformacjiwynikającejznacisku(Gelleriin.,2003,s.458).
8
Pojęcieodpornościzostałozaczerpniętezimmunologii.Oznaczaonostanorganizmuwarun-
kowanycałokształtemprocesówmającychnaceluprzywrócenieintegralnościwewnętrznegośrodo-
wiskaorganizmu.Odpornośćtamożemiećcharakterodpornościnaturalnej(nieswoistej)lubnabytej
(swoistej).Nieswoistaodpornośćdzielisięnagatunkowąiosobniczą,natomiastnabytanaczynną
ibierną.Możnaodnaleźćpewnąanalogięmiędzyznaczeniembiologicznymapsychicznympojęcia
odporności.Naturalnagatunkowaodpornośćpsychicznamożesięprzejawiaćwewrodzonychreak-
cjachnazagrożenie(np.ucieczkaprzedwrogiem)(Terelak,2001,s.323-326).
9
Należądonichm.in.J.Block,A.M.Kremen(1996);K.E.Bogler,Ch.Patterson(2003);
G.Bonanno(2004);D.Cicchetti,F.A.Rogosch(1997);L.Cortes,M.J.Buchanan(2007);N.J.Davis
(1999);S.Fergus,M.A.Zimmerman(2005);M.T.Greenberg(2006);E.M.Hetherington,A.M.Elmore
(2003);K.L.Kumpfer(1999);S.Luthar(2006);S.Luthar,E.Zigler(1991);S.Luthar,D.Cicchetti,
B.Becker(2000);A.Masten(2001,2007);A.Masten,J.Powell(2003);A.Masten,J.Obradović(2006,
