Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzyfilozofiąamedycyną
23
jejprzedmiot.Autorhasłapodzieliłjenazagadnieniametafizyczne(toconie-
poznawalne,tajemnicze,niedostępnezmysłomidoświadczeniu)orazempirycz-
ne(opartenadoświadczeniach,obserwacji,nanauceiwiedzy).Zapsychologię,
októrejbędziepisałpodtymhasłem,uważadrugą,którejnaukowośćimeto-
dologianiepodlegapodważeniu.Przedmiotemjejzainteresowańzostajeokre-
ślonezaWiliamemJamesemużyciepsychiczneczyliduchowe”19.Wspomnianym
życiemduchowymobdarzonenatomiastistoty:u(…),któredoznająwrażeń
zmysłowych,odtwarzająjesobiewpamięci,zastanawiająsię,myślą,sądzą,po-
równują,rozróżniają,kombinują,wątpią,zwracająuwagę,abstrahują,wahająsię,
odczuwająprzyjemnośćiprzykrość,martwiąsięiciesząsię,obawiająispodzie-
wająsię,pragną,wzdrygająsię,pożądają,wybierają,postanawiają,przyczem
mówimyożyciempsychicznemjużtam,gdzietylkoniektóreztychczynności
lubfunkcyipsychicznychzachodzą”20.Autorzwracatakżeuwagęnawrodzoną
predyspozycjędopewnychzachowańireakcji,któreprzedmiotemzaintereso-
wańzarównopsychologów,jakifizjologóworazneurologów.Stykaniesięwtym
miejscuwymienionychnaukniesiezesobąniebezpieczeństwoponownegoza-
tarciaichgranic.Ważnympodziałemjestrównieżtennapsychologięzwierząt
orazludzi,gdzietakżewobrębietychgrupdalszerozgałęzienia:uMówisię
tedyopsychologiizwierzątwyższychiniższych,opsychologiipierwotniaków
lubpsychologiimrówek,koni,psówitp.Wobrębiepsychologiiczłowiekarozróż-
niasiępsychologięczłowiekanormalnegoinienormalnego,wobrębiepierwszej
psychologięmężczyzny,kobiety,dziecka,wobrębiedrugiejpsychologięmatoł-
ków,obłąkanych:napograniczuzaśpsychologiinormalnejinienormalnej,stoi
psychologiageniusza,zbrodniarza,głuchoniemegoitp.”
.Pojawiasiętakżepoję-
ciepsychografi,którewyjaśnionejestjakouportretpsychologiczny”
.Odwołano
siędoprzykładówtakiejanalizypodejmowanychjeszczewXIXwiekuinapo-
czątkuXXwiekujaknp.AdamaMickiewicza,JuliuszaSłowackiego,LauryBrid-
geman
21iHelenyKeller22.Wymienionyiopisanyzostałpodziałnapsychologię
19Tamże,s.2.
20Tamże.
21LauraBridgman(1829-1889)-amerykańskaniewidoma,któranaskutek
przebytejszkarlatynystraciłatakżezmysłsłuchu,węchuismaku.Porozumiewałasięza
pomocądotykuiwyrażałaekspresjęuczućtwarzą.UkończyłaSzkołęPerkinsadlaNie-
widomychwBostonie,gdziejejdyrektor-drSamuelHowepodjąłsięnauczeniajejczy-
taniaipisaniazapomocąwytłoczonychwpapierzeznaków(późniejstworzonoalfabet
Braille’a).
22K.Twardowski,Psychologia…,s.6;HelenKeller(1880-1968)-amerykańska
głuchoniemapisarka,pedagogidziałaczkaspołecznanarzeczrównouprawnieniako-
biet.UkończyłaHoraceMannSchoolfortheDeafwBostonieiznałakilkajęzykówob-
cych.JejnauczycielkąbyłaAnnaSullivan,którasamaprzezdłuższyczasbyłaosobąnie-
widomą.NauczyłaonaH.Kellerporozumiewaniaprzypomocyalfabetudotykowego,