Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Początkipsychologiinaukowejnaziemiachpolskich…
zawłaściwyprzedmiotzabiegówwychowawczychbezpośrednioczypośrednio
trzebabyłouznaćorganizmwogóle”16.Następnieomówionodostępnąwówczas
literaturępoświęconązarównopsychologiiogólnej,jakiwychowawczej17.
DefinicjasamejpsychologiiwramachEncyklopedyiWychowawczejznalazła
siędopierownastępnymtomiew1923roku.Wyjaśnieniezagadnieniapodzie-
lononaosiemrozdziałów:Nazwa,Przedmiotpsychologii,Podziałpsychologii,
Zadaniapsychologii,Metodapsychologii,Stosunekpsychologiidoinnychnaukoraz
Rzutokanarozwójpsychologii[wtympunkciemamytakżepodanezestawienie
podzielonejtematycznieliteraturyuzupełniającej,przyp.D.D.-C.]:1)Bibliogra-
fipsychologii,2)Słowników(Encyklopedyi)psychologicznych,3)Czasopismpsy-
chologicznych,4)Historyipsychologiiiobecnegojejstanu,5)Pojęć,zadań,przed-
miotu,metod,znaczeniapsychologii,jejstosunkudoinnychnauk,6)Psychofzyki,
psychofzyologiiipsychologiieksperymentalnej,7)Podręcznikówisystematycznych
wykładówcałokształtupsychologii,8)Opracowańpewnychdziałówlubzagadnień
psychologicznych]orazPsychologia,jakoprzedmiotnaukiwszkołachśrednichisemi-
naryachnauczycielskich.Pierwszyrozdziałwyjaśniapochodzenienazwypsycho-
logia(odgr.ψυχήpsyche=dusza,iλόγοςlogos=słowo,myśl,nauka)ioznacza
naukęoduszy.Podkreślono,żetakiegowyrazunieznanoprzedXVIwiekiem,
aużyłgoporazpierwszywczasiewykładówuniwersyteckichwWitenberguFi-
lipMelanchton(1497-1560).Utrwalonewdrukusłowopsychologiapojawiło
siędopierow1590roku,jakotytułłacińskiejrozprawyRudolfaGocleniusa
-profesorawMarburguwHessji:ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ:hocest,dehominisperfectione,
animo,etinprimisortuhuius,commentationesacdisputationesquorundamTeolo-
gorum&Philosophorumrostræætatis,quosversapaginaostenditcomożnaprze-
tłumaczyćjako:Psychologia,czyliodoskonałościczłowieka,oduszy,aprzedewszyst-
kimojejpochodzeniurozważaniairozprawytychwspółczesnychteologówiflozofów,
którychnazwiskaznajdująsięnaodwrotnejstronie.Następnieczterylatapóźniej
jegouczeńOtoCasmannopublikowałdziełoPsychologiaanthropologica.Jednak
dopowszechnegoużytkuwszedłtenterminwXVIIIwiekudziękiniemieckiemu
filozofowiChrystianowiWolfowi(1679-1754).Znajdowałsięonwdziełach
PsychologiaempiricaiPsychologiarationalis.Jakzaznaczono:uZanimzaczętouży-
waćwyrazupsychologia,nadawanodziełom,przedstawiającymcałokształttej
naukitytułudeanima”
,t.joduszy.Niekiedycelowitemusłużyływyrazy»Physica
animae«,»Anthropologiapsychica«,»pneumatologia«,pneumatica(πνεΰμα
tj.duch,połaciniespirytus),przyczemprzezpneumatologięrozumianozrazu
naukęoduchuwogóle,adopierowwiekuXVIIzaczętoużywaćtegowyrazu
wznaczeniupsychologii”18.Zdecydowaniewiększyproblemstanowinatomiast
16Tamże,s.606.
17Tamże,s.610-611.
18K.Twardowski,Psychologia,[w:]EncyklopedyaWychowawcza,podred.R.Plen-
kiewicza,t.9,z.1,Warszawa1923,s.1.