Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI•Zdrowieipłodnośćkobiety
wcytoplazmiekomórkijajowej,niewątpliwieoddziałująnatemperament,upodobania,
nawyki,zdolnościitp.
Klimat,wtymsamymstopniucoodżywianieitrybżycia,rzutujenagospodarkę
energetycznąmłodegoczłowieka.Wysokatemperaturazmniejszazapotrzebowaniena
tlen.Wtemperaturzepowyżej33°Cdziecizjadają1/
3tego,czegopotrzebująwtempera-
turze18°C.Wahaniatemperaturyzwiększająwydzielaniekortykotropiny(ACTH),co
pobudzakoręnadnerczydoprodukcjikortyzolu,atoopóźniadojrzewanie,chociażpo-
wodujeprzerostjajników.
Dynamicznyrozwójwokresiedojrzewaniaprzebieganaogółwwarunkachznacznej
chwiejnościrównowagienergetycznej,fizjologicznejipsychologicznej.Towarzyszy
temulabilnośćnastroju,obniżenieogólnejodpornościorganizmu,łatwezapadaniena
wielechorób,wtymskórnych,alergicznych,atakżezapaleniepłuc.
Objawyzwiązanezzachodzącymiprzemianaminierzadkoodczuwanesąjakoprzy-
kre.Tkliwość,obrzmieniepiersi,przedłużającesiękrwawienia,początkowoczęstoich
nieregularnepojawianiesiępowodujądyskomfortpsychicznyifizyczny.Zdarzasięob-
niżonepoczuciewłasnejwartości,związanezogólnymosłabieniemsprawnościfizycz-
nej,niezgrabnościąruchów,zmianamirysówtwarzy.Przerostambicji,arównocześnie
niemożnośćichspełnieniastająsiępowodemfrustracji,atakżestwarzająproblemyna-
turywychowawczej.Pojawiająsięnowebodźce,wzmożonawrażliwośćlubnasilenie
wrażliwościniektórychośrodkówmózgowia,np.węchomózgowia.Podwyższonestęże-
nieandrogenów,wzrostnapięć,zwłaszczawsferzeseksualnej,idążeniedoichzaspoko-
jenia,przytowarzyszącympoczuciupewnejniezależności,sączęstymipowodaminie-
zadowoleniaifrustracji.Zmiennościstężeńhormonówtowarzyszywzrostwrażliwości
nasubstancjewabne-feromony.Sątoniezwykłesubstancje.Oilehormonysteroidowe
uprawiewszystkichgatunkówsąpodobneidziałająwewnątrzustrojuosobnika,otyle
feromonydziałająpozaustrojemisąspecyficznedlakażdegoosobnika.
Wrazzpostępemdojrzewaniaczłowiekapojawiająsięidojrzewająjegozdolnoścido
rozrodu.Pierwszecyklemiesiączkoweudziewczątzregułybywająniepłodne,bosąjed-
nofazowe.Ciążezdarzająsięsporadycznie.Uchłopcówprodukcjaplemnikówrozpo-
czynasięwewczesnejfaziepokwitania,częstoprzedpojawieniemsięowłosieniałono-
wego.Zatemchłopiec,zanimosiągniepełnądojrzałośćbiologiczną,możezostaćojcem.
Niektórzyandrolodzypodajątowwątpliwość,obecnośćplemnikówwejakulacienie
dowodzibowiemjeszczeichzdolnościdozapłodnienia.
Uwzględniającsekwencjepojawianiasięcechdojrzewaniapłciowego,wyróżniasię
fazęrozwojupiersi(telarche),fazęrozwojuowłosieniałonowego(pubarche)iokresna-
sileniaaktywnościhormonówkorynadnerczy,charakteryzującysięnasileniemstężenia
epiandrostendionuijegosiarczanuDHEA-S(fazęadrenarche).Zdarzeniatepoprzedza-
jąwystąpienieobjawówdojrzewaniagonad,czylifazęgonadarche.Sekwencjetych
zmianiobjawyniezawszesąharmonijne,awswoimprzebiegumiewająróżnenasile-
nie.
Wokresiegonadarchenajwyraźniejszezmianyzachodząwobrębienarządurodnego,
chociażdotyczącałegoustroju.Szczególnązmiennośćobjawówobserwujesięwprze-
biegucyklumiesiączkowego.
Powystąpieniupierwszejmiesiączkiukładrozrodczydziewczynydojrzewawdal-
szymciągu,aczęstośćcykliowulacyjnychwzrastadookoło90%.Jesttozwiązaneze
10
