Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
AgnieszkaKijewska
innegojakSłowoBoże,wktórym[tanatura]zostałastworzona
iniezmiennieistnieje,iżyje”
44
.
Wtymmiejscudotykamyinnego,niezwykleistotnegoele-
mentuSzkotowejdoktrynypowrotu,amianowicie(2)jejpo-
wiązaniazkoncepcjączłowiekajakowarsztatustworzenia,
wktórympowstająwszystkierzeczy.
Ztegowzględu–piszeJanSzkot–bardzowłaściwienazywa
sięczłowiekawarsztatemwszelkiegostworzenia,ponieważ
wnimzawierasiępowszechnestworzenie.Przecieżczłowiek
pojmujejakanioł,rozumujejakczłowiek,odczuwajaknie-
rozumnezwierzę,żyjejakroślina,istniejewcieleiduszy:ma
zatemudziałwewszelkimstworzeniu,ponieważpozanimnie
znajdzieszżadnegostworzenia
45
.
Człowiekwcielającwswojejnaturzewszystkieelementy
wszechświatamożebyćuznanyzareprezentantacałościstwo-
rzeniaidlategozaGrzegorzemzNyssyEriugenanazywaczło-
wiekamikrokosmosem
46
albouporządkowanącałością(or-
natum)lubtrzecimświatem
47
.JednakżeEriugenanieogranicza
sięwswojejkoncepcjidostwierdzenia,żeczłowiekreprezentuje
Wszechświat,aletwierdzi,żejestjegowspółtwórcą.Towłaśnie
wintelekcieczłowieka,którywswoimnieskażonymstanie
otrzymałmianoraju,zostałyustanowioneistotywszystkich
rzeczyjakoprzedmiotyludzkiegopoznania,atenfaktjestpod-
stawąpodobieństwaludzkiegointelektudoBożejMądrości.
PodobniejakStwórczaMądrość,tojestSłowoBoże,widzi
wszystko,cowniejsięstało,zanimsięstało,asamowidze-
nietychrzeczy,którebyływidziane,zanimsięstały,jestich
44PPV,871B,s.91–93.
45PPIII,733B,s.399–401.
46Por.PPIV,793C,s.215.Por.M.Kurdziałek,Średniowieczne
doktrynyoczłowiekujakomikrokosmosie,w:tenże,Średniowieczewposzu-
kiwaniurównowagimiędzyarystotelizmemaplatonizmem,Lublin1996,
s.280in.
47Por.Hom.XIX,s.208–209.
