Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Czasownik
51
najegofunkcjewzdaniu,możnabyzaproponowaćoddanie
rhēmaprzezterminnorzeczenie”.Termintenskutecznieuwy-
puklałbyfakt,żerhēmajesttym,cowypowiadanewzdaniu,
orazżerhēmatasązdefiniowanewdużejmierzeprzezswoją
funkcjęzdaniotwórczą.Jednakproblemztakimprzekładem
jestpodobnyjakwprzypadkunczasownika”–jesttotermin
technicznyściślezwiązanyzgramatykąigramatycznymopisem
zdania.Ponadto,terminnorzeczenie”jestowielemniejporęczny
wużyciuniżnczasownik”,zwłaszczawliczbiemnogiej.
Trudnościpojawiająsięrównieżwprzypadkuinnychmoż-
liwychprzekładów,takichjaknorzecznik”czynpredykat”.Po
pierwsze,orzekanieuArystotelesaniejesttymsamymcowy-
powiadanie;Arystotelesstosujenaoznaczenieorzekaniaosobny
termin(
Kotnγ0pgῖV
),dlaktóregozwyklezarezerwowanyjest
wprzekładachczasowniknorzekać”orazjegopochodne;nie
jestwięcdobrymrozwiązaniemłączenieorzekaniazrhēma,po-
nieważwgrecerhēmaikatēgoreinniesąwżadensposóbpo-
wiązane.Podrugie,zarównonorzecznik”,jakinpredykat”budzą
skojarzeniaraczejzwyrażeniaminazwowymi,któresąorzekane
opodmiocie,niezaśzczasownikiemwformieosobowej;przy-
kładempredykatuiorzecznikawtymrozumieniubyłobywięc
wyrażenienbiały”wzdaniunSokratesjestbiały”.Takieskoja-
rzeniejestowielesilniejszewprzypadkuterminunorzecznik”,
ponieważistniejąteżtakiekoncepcjepredykatu,wktórychnie
jestonnazwą,leczwyrażeniemnnienasyconym”,którejako
swójargumentprzyjmujenazwę;takrozumianypredykatrze-
czywiściezbliżonyjestdoczasownikawformieosobowej
(tzw.Fregowskakoncepcjapredykatu)
83
.Nadaljednakpozostaje
pytanie,czywobecfaktu,żepopularniejszesąinnesposobyro-
zumieniaterminunpredykat”,skojarzenia,któretakiprzekład
wywołuje,niebyłybyzbytmylące
84
.Potrzeciewreszcie,iten
83Przytakimujęciupredykatemwnaszymprzykładowymzdaniu
niejestnbiały”,alen…jestbiały”,gdziekropkiwyznaczająmiejsce,które
należyuzupełnićargumentemnazwowym.Taksamomożnaopisaćpre-
dykatywyrażanezapomocączasownika(n…biegnie”,n…idzie”itd.).
84Prawdąjest,żewkoncepcjiFregegopredykatjestfunktorem
zdaniotwórczymodargumentunazwowego,niejestwięcnazwą;przy
