Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
2.NaUKoWeUPeŁNoMocNieNieoRTodoKSYJNeJTeoRiiWYcHoWaNia
Wartoskonfrontowaćpoglądyminionychpedagogównatematrolipraw-
dywbadaniachnaukowychzindoktrynacyjniepojmowanąwokresiePRL
funkcjąpedagogiki.Możnatuprzytoczyćwrekonstrukcjidziełjakżezna-
czącą,aprzecieżwniezauważalnydlapedagogówsposóbwyrażonąwprost
wrozprawieMichałaKlepaczapt.Światopoglądnaukowyaświatopogląd
religijnyw1959r.,tezę,iżnaukaniepowinnabyćwykorzystywanadotwo-
rzeniatzw.naukowegoświatopoglądu.DRoląnaukiniejestbowiemwskazy-
wanienaczelnychwartościicelówludzkiegożyciaczyokreślanieodpowia-
dającychimśrodkówichrealizacji,byniesięganowybiórczodookreślonych
rezultatównaukowychiniewykorzystywanoczęstowątpliwychuogólnień
indukcyjnychczyspornychinterpretacjijakiejśteoriinaukowej”53.
Pozytywizmjakodoktrynafilozoficznastałsięsiłąniszczycielskąszerzą-
cąspustoszenieintelektualneimoralne54.WPRLwychowaniemiałoD[ł]
służyćprzekazywaniuludziomtegowszystkiego,copanującawdanymspo-
łeczeństwieklasauważazanajważniejszedlasiebie.Awięcchodzitunie
tylkooprzekazywanieistniejącegodorobku,lecztakżeowpojeniepoglą-
dów,kształtowaniepostawiukierunkowywaniedążeńzgodnychzinteresa-
mitejwłaśnieklasy(czytychklas).Dlategomówimy,żewychowaniejako
zjawiskospołecznenazawszecharakterklasowy”55.Tymsamympedagogika
jakonaukamiałasłużyćwychowaniunowychpokoleń,którebędąaktywnie
uczestniczyćwrealizacjiprogramuokreślonegoprzezpartięklasyrobotni-
czej,programubudowysocjalizmu.Pedagogikajakonaukapodporządko-
wanaczynnikompolitycznymiideologicznymmusiałabyćzatempowiązana
zideologiąklasypanującej,wskazując,doczegoijaknależywychowywać.
DKażdypedagogiwychowawcabezwzględunato,czysiędotegoprzyznaje,
czyteżtemuzaprzecza–jestzawszerównocześnieideologiem.Problempo-
legajedynienatym,jakiejideologiisłuży”56.
Każdateoriaczyprądpedagogicznystanowiąsystemuporządkowanych
procedurnarzeczwytwarzania,regulowania,dystrybucjiidziałaniaokre-
ślonychformprawdy.Niebędącjużodzwierciedleniemzewnętrznejwobec
niejrzeczywistości,stajesiępraktykąspołeczną,poprzezktórąrzeczywistość
nabieranowychznaczeńiwartości.Niemateżwtymkontekściekulturo-
wymmożliwościjejostatecznegoDodczytania”czyprzeprowadzeniawobec
53Za:E.Wieczorek,DziałalnośćBiskupaMichałaKlepaczawzakresieteorii
ipraktykipedagogicznej(1893-1967),Łódź:WydziałNaukoWychowaniuUŁ2002
[niepublikowanymaszynopispracydoktorskiejnapisanejpodkierunkiemprof.Ta-
deuszaJałmużny].
54M.Klepacz,Materializmna…ławieoskarżonych,DPrzeglądHomiletyczny”
1936.
55Z.Krzysztoszek,Pedagogika.Zaryspodręcznikowydlastudiumnauczyciel-
skiego,Warszawa:PZWS1968,s.5.
56Tamże,s.11.
