Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
małegomiasteczkatoczyłosięniemalbezprzeszkód”13.Parędziesiąt
kilometrówdalejtysiącamiginęliludzie.
Tensamwzorzecobserwujemywszędzie,nacałymświecie
—odkongijskichlasówIturipogóryNowejGwinei.Ludzie,
niezależnieodtego,czygroziim,żewkażdejchwilimogąstracić
życie,botrwawojnazsąsiedniąspołecznością,wewłasnymdomu,
wioscelubmiasteczkusąuderzającopokojowonastawienidoinnych.
Mojekongijskiedoświadczeniamożnapotraktowaćjakoilustrację
normyobowiązującejwcałymnaszymgatunku.
Jeżelipokusimysięoanalizęhistoryczną,torzeczywiścienależy
przyznać,żenatężenie„domowej”agresjifizycznejobecnie
przynajmniejjestuludzistosunkowomałe(aczkolwiekwkategoriach
moralnychjestonoitakznaczniewiększe,niżwiększośćznas
bysobieżyczyła).PsychologewolucyjnyStevenPinker(inieonjeden
oczywiście)przekonującowykazałwjednejzeswoichostatnich
książek,żewciąguostatniegotysiącalatprawdopodobieństwo
gwałtownejśmierciznaczącospadłowwiększościkrajów.Totrend,
któryoczywiściebardzocieszy,amilionyludzibyłybyjeszczebardziej
szczęśliwe,gdybytatendencjautrzymywałasięnadal14.
Zewolucyjnejperspektywynatężenieagresjifizycznejwobec
członkówwłasnejspołecznościjestwśródludziwyjątkowowręcz
niskie.Szympansytojedenzdwóchnajbliżejspokrewnionychznami
gatunkówiwartoposłużyćsiętuichprzykłademjakoilustracją.Otóż
zdecydowanieróżniąsięonepodtymwzględemodludzi.Wystarczy
spędzićwśródtychmałpjedendzień,bybyćświadkiemprzepychanek
ipoważniejszychbijatyk,aprzeraźliwekrzykisłuchaćcałyczas.
Krwaweranyteżsąnormą.WspólniezprymatologamiMartinem
MulleremiMichaelemWilsonempokusiliśmysięnawetoporównanie
właśniepodkątemzachowańagresywnychgrupyszympansów
iniewielkiejspołecznościaustralijskichAborygenów,którzydopiero
niedawnoporzuciliłowiecko-zbierackitrybżycia.Jakwskazywały
zebraneprzeznaswcześniejinformacje,zewzględunasilną
dezintegracjęspołecznąipowszechnyalkoholizmbadanaprzeznas
społecznośćaborygeńskauznawanabyłazaprzykładpatologicznej
wręczagresywności.Okazałosięjednak,żeprzypadkówzachowań
agresywnychbyłowniejitakkilkasetdokilkutysięcyrazymniej(!)
niżuszympansów.Taróżnicamiędzyludźmiaszympansamijest
