Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
WSTĘP
zprzekonaniem,żeszczytowymosiągnięciemPlatonaijednocześnienajpełniej-
szymwyrazemjegomyślijestPaństwo41,stądczasemstajesięonownaturalny
sposóbpunktemodniesienia.Niepodzielamtegoprzekonania,zzasadywszystkie
tekstybędęstarałsiętraktowaćtak,jakbybyłygłównymitekstami,alewszcze-
gólnościniepodzielamtegoprzekonaniawobecPaństwairaczejskłonnybyłbym
jeuważaćzatenmomentfilozoficznejwędrówki,wktórymuwolnionyzłańcu-
chówkajdaniarztraci,patrzącwSłońce,wzrok.
Tylewkwestiistanowiskainterpretacyjnego.Alejestjeszczejednakwestia,
niemniejistotna,awprzypadkumojegoprojektubadawczego,możenawet
istotniejsza.Platonjestznakomitympisarzem.Znamylegendyotym,jakPla-
tonchciałpisaćtragedie,alespotkawszySokratesa,wszystkietragediespalił
ioddałsięwewładaniefilozofii42.Zestawiająctelegendyzrównieżnapoły
legendarnąrozprawąPlatonazpoetami43,częstookrajamytekstPlatonaztych
fragmentów,któreuznajemyzazbytpoetyckie.AmicusPlato,sedmagisami-
caveritas.KontynuujemywolęMistrza.Jesttorozwiązaniebardzoproblema-
tyczne.Niemamyżadnychpodstaw,żebyuznać,żePlatontakdoswoichtek-
stówpodchodził,toznaczy,żeuważałjezaskrytepodszatąnapołypoetyckich
ozdobnikówzzałożeniapozbawioneliterackichwalorówwnioskowaniarozu-
mu.Niesądzęzdwóchpowodów,popierwsze,tewszystkie,korzystajmyzkło-
potliwegookreślenia,skoroodniegozaczęliśmy,awięctewszystkiepoetyckie
uniesienianajwyraźniejgrająuPlatonaistotnąrolę.Niewiem,jakmożnaby
odpoetyzowaćnaprzykładUcztę,aletojestbodajkwestiatechniczna:nieza-
szkodzispróbować,możesięuda.Ważniejszajestkwestiadruga.Platonnajwy-
raźniejzestawiafilozofięzpoezją,anawet,przywołajmyFajdrosa44,stawiaje
obiewkłopotliwejprzecieżdlaczytelnikapismPlatona,bliskości.Filozofowie
aniUcztaFajdrosa.Raczejprzyjmujęwersję,wktórejdialogisąkomplementarne,anawetskłonnybył-
bymtwierdzić,żePlatonpisałjerównolegle.
41Zob.:Kahn2018:99.
42Powiedzmyodrazu,żewedlesamegoPlatonaprzynajmniej,Platontragediopisarstwanieporzu-
cił,alezająłsięjegopostaciąnajwspanialszą.PaństwowPrawachnazwanejestnajprawdziwszątragedią.
Tymtematemzajmęsięszczegółowowostatnimrozdziale.
43Napołylegendarną,ponieważPlatonnietylewyrzucapoetówzpaństwa,ileodbieraimwładzę.
Todwieróżnerzeczy.Poeci,którzypodporządkująsięwładzyibędązajmowaćsiętwórczościązgodnie
zzaleceniamiwładzy,korzystajączarównozinstrumentów,jakitonacjiwłaściwych,będąwpaństwie,
takpierwszym,jakdrugimmilewidziani.Tymtematembardziejszczegółowozajmęsięwrozdziale
oMarsjaszu.Wersja,którafunkcjonujeczęstonawetwpoważnychopracowaniach,obawiamsię,żejuż
dawnostraciłakontaktztekstemPlatona,żyjeswoimżyciemisamasięsobąkarmi,wyobrażamysobie
bezdusznychurzędnikówlikwidującychkółkapoetyckieipalącychksiążki.Tosąmrożącekrewwżyłach
obrazyimożepełniąoneważkiefunkcjespołeczne,ale,taksądzę,wnajlepszymrazieopierająsięna
pobieżnejanalizietekstu.
44Platon,Fajdros247c:nAmiejscatego,którejestponadniebem,aninieoddałnigdyżadenzpo-
etówziemskichwpieśni,anigowpieśnigodnieoddaćzdoła.Aonotakie(niebójmysięprawdy,skoro
jużświatprawdysłowamimalujemy)”.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
