Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Pamięćpokomunizmie
ławce.Naprzeciwkładzionofundamentypodpotężnybudynek.
Askenazyzapytał:DCoteżtuzamierzająbudować?”.Usłyszał:
DMuzeumNarodowe”.Historykodpowiedział:DŻeteżludzie
majązdrowieiochotęwznosićtakkosztownebudynkiwmie-
ścienazagładęprzeznaczonym.[ł]Kiedytuzpanemsiedzę
–mówił–[ł]widzęniemaljakNiemcyjadąwsamolotach
irzucająbombynamiasto”.WidziałnadchodzącyrozbiórPolski
przezRosjęsowieckąiRzeszęNiemiecką.Niktwtedyjeszczenie
myślałodojściuHitleradowładzy.Wtrzylatapotejrozmowie
Askenazyzmarłnaskutekniedomaganianerek.DWistociezabiły
gowłasnemyśli,świadomośćnadchodzącychwypadków”–pisał
JerzyStempowskiwEsejudlaKassandry.Napoczątkuwojny
zmarłażonaAskenazego.Jegocórkęzagazowano1.
StanisławIgnacyWitkiewiczzapowiadałwswoichsztukach
nadejścienowejepoki.Wwydanejw1932rokupowieściNie-
nasycenieopisywałprzedziwneśrodowiskomuzyków,malarzy,
arystokratówiwyższychwojskowychogarnięteszaleństwem
irozpaczą.Rzeczdziałasięwnieokreślonejprzyszłości,gdzieś
wPolsce.Pełnopośródnichbyłoerotycznychperwersji,narko-
tyków,fałszywychnawróceńnakatolicyzm,złożonychchorób
psychicznych.Wszystko,odmuzykipomalarstwo,ogarnięte
byłoduchemrozkładu.Rzeczsiędziaławprzededniunadejścia
wielkiejarmiichińsko-mongolskiej,panującejnadprzepastnym
terytoriumsięgającymodBałtykupoOceanSpokojny.Boha-
terowieWitkiewiczasąnieszczęśliwi.Brakimwiary.Ogarnia
ichuczuciebezsensuiklęski.Wtedywmieściepojawiająsię
przekupniesprzedającypigułkiMurti-Binga.Wyprodukowałje
mongolskiuczony.Drogąorganicznąmiałyoneprzenosićwła-
ściwyświatopogląd.Pozażyciutychpigułekczłowiekstawałsię
odpornynawszelkiemetafizycznewątpliwości,anadejściaarmii
mongolskiejnieuważałjużzakatastrofę.Czułsięzdrowyisilny.
GdywrogiearmiewkroczyłynaterytoriumPolski,wódzpoddał
siębezbitwy.Intelektualiści,dotąddręczeniDnienasyceniem”
irozpaczą,zaczynalipodwpływempigułekpisaćodynacześć
nowegowodza,muzycyukładaćsymfonie.Malarzeporzucilistyl
abstrakcyjny,produkującspołecznieużytecznedzieła.Witkacy
