Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XVI
RemigiuszOkraska
Dochodzimytudokwestiidrugiej,mianowiciedogłównychzasad
systemuRaifeisenawichwersjizastosowanejwspółdzielczościgali-
cyjskiej(polskiej).Byłynimi:niewielkizasięgterytorialnydziałalności
spółdzielni(wieślubparafia);symbolicznawysokośćudziałówczłon-
kowskich;dogodnezasadyoszczędzania(wpłatynawetbardzoniskie
ideponowanewdowolnymmomencie);kredytdługoterminowyido-
stosowanydorytmugospodarkirolnej;nieodpłatnapracazarządów
spółdzielni(niskiekosztywłasneinicjatywy);nieograniczonaodpowie-
dzialność/porękaczłonkówzaoperacjefinansowe(silnanieformalna
kontrolaspołeczna,wzajemnezaufanie,staranneanalizowaniewiary-
godnościpożyczkobiorcyizasadnościkredytu,wsparciepożyczkobior-
cynaetapieplanowaniainwestycjiiwrazieproblemów—zasadata
miałanaceluzapobieżenieryzykuutratywspólnychśrodków).
Wpoczątkach1890rokuzinicjatywyStefczykautworzono
wCzernichowiepierwsząwzaborzeaustriackimspółdzielnięoszczęd-
nościowo-kredytowąfunkcjonującąwedługzasadmodeluRaifeisena
—„Spółkęoszczędnościipożyczek”1³.Terminten—„spółka”—był
wużyciupowszechnie,znacznieczęściejniż„spółdzielnia”,naokre-
ślenietejipodobnychinicjatyw,choćniemiałyonenicwspólnego
zespółkąwrozumieniukapitalistycznejwspółwłasności.Spółdzielnia
zostałaprzezwładzezarejestrowana27lutego1890roku.Faktyczną
aktywnośćrozpoczętowmarcu1890roku—13marcawypłacono
pierwsząpożyczkę.Zebraniezałożycielskieuchwaliłooprocentowanie
kredytównapoziomie6%,natomiastwkładyoszczędnościowebyły
oprocentowanewwysokości4,5%.Stefczykdowspółpracypozyskał
dwóchkolegów-nauczycielizeszkołyrolniczejorazmiejscowegoksię-
raifeisenowskieczęstopodejmowałyaktywnośćhandlowąnarzeczswoichczłonków
(główniechodziłooobrótproduktamirolnymiigospodarskimi),natomiastwGalicji
zajmowałysiętylkooperacjamifinansowymi,adlacelówhandlowychtworzonoodręb-
neinstytucjespółdzielcze.Drugąróżnicąbyłow„kasachStefczyka”ograniczenieokresu
spłatypożyczekdo4lat;zob.StanisławWojciechowski,Ruchspółdzielczy…,s.457.
1³Jakodatazałożeniaspółdzielniwwieluźródłachfunkcjonujetakżerok1889,po-
dawałjąniekiedynawetsamStefczyk,którytwierdził,żekasęutworzonowlistopadzie
tegoroku.Byłtobowiemrokrozpoczęciapierwszychpracnadpowołaniemspółdzielni.
Jednakpierwszeoficjalne—imającewświetleprzepisówuprawnieniadecyzyjne—
zebranieodbyłosię26stycznia1890r.Zob.KazimierzWeydlich,FranciszekStefczyk…,
s.31i33.
