Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HerbipieczęcieOświęcimia
21
CIMENSISPARVUM.Pieczęćwiększa,niewątpliwieczęściejużywana,opisa-
nabyłajako:SIGILLUMCIVITATISOSWIECIMENSISCONSVLARE(il.5i6).
IstotnazmianawdziejachherbuOświęcimianastąpiładopieropoutra-
cieprzezRzeczypospolitąniepodległościorazwłączeniuobszaruksięstwa
oświęcimskiegodomonarchiiHabsburskiej.W1793r.cesarzFranciszekII
nakazałzmienićherbmiastaidostosowaćgodowzorówaustriackich.Co
prawdanowewyobrażenienadalprzedstawiałomotywwieżyiorła,ale
wzupełnieinnysposób.Wherbiepierwotnymwieżabyłaflankowanaprzez
dwanieukoronowanepółorłyzwróconegłowamiwprzeciwnychwobecsie-
biekierunkachitymsamymwyglądałyone,jakgdybywyłaniałysięzzawie-
ży.Wnarzuconymprzezzaborcęrozwiązaniu,natarczyzostałumieszczony
orzełdwugłowy,naktóregopiersiumieszczonomurobronnyzwieńczony
trzemawieżami12.Podwójnyorzełwnowymherbiemiałsymbolizowaćwła-
dzęcesarską-naobuorlichgłowachznajdowałysiębowiemzamknięte
korony13.WłodzimierzBudka,opisującaustriackązmianęoświęcimskiego
herbu,napisał,żenatarczybyłyHdwabiałepółorłyowspólnymogonie”14.
ByłtoniewątpliwieefektwykorzystaniaprzezniegorycinyzpracyJana
NepomucenaGątkowskiego,któryrzeczywiścieprzedstawiłdwugłowego
orławkolorzebiałym,zapożyczającgozapewnezilustracjiwHPrzyjacielu
Ludu”z1846r.15HerbzamieszczonywksiążceGątkowskiego,awcześniej
wczasopiśmieHPrzyjacielLudu”,macharakterprzedstawieniauroczystego
ijednocześniebardzosymbolicznego,gdyżgodłoumieszczononarokokowej
tarczy,którajestotoczonanapisem:SIGILLUMMUNICIPYOSWIECIN,co
sugeruje,żejesttoprzedstawieniepieczęcimiasta.Całetowyobrażeniejest
12Opisherbuw:H.G.Ströhl,Städte-WappenvonOesterreich-Ungarn,Wien1904,s.78.Win-
nymzaśwydawnictwie,opisującymherbymiastśląskich,herbOświęcimiazostałźle
zidentyfikowany,zob.H.Saurma,WappenbuchdesschlesischesStädteundStädtel,Berlin
1870,s.18.Saurmastwierdził,żepieczęcieOświęcimiasąnieznaneijakoherbzapre-
zentowałwyobrażeniepochodzącezmonetyksiążątoświęcimskichzpołowyXVw.
przedstawiającewieżęflankowanąliteramiOiS.
13KomentarzemnależytuopatrzyćinformacjezksiążkiJ.N.Gątkowskiego,Zarysdziejów
KsięstwaOświęcimskiegoiZatorskiego,Lwów1867,s.V
,gdzieautorpodaje,żew1782r.
cesarzFranciszekIIzmieniłwizerunekherbuziemioświęcimskiejzawierającyorła
wkolorzeczerwonymzliterąOnapiersinaorładwugłowegobiałego(srebrnego)
nabłękitnymtlezliterąOnapiersi.Opiniatajestniezgodnazoficjalnąheraldyką
austriackąztamtegookresu.Niestabilnościąodznaczająsięnatomiastbarwyherbu
księstwaoświęcimskiegowokresiezaborów-wpoczątkowymorzełbyłprzedstawia-
nywkolorzeczarnym,późniejzaśbiałym.Orzełwtakimkolorzeznajdujesięnalasce
z1891r.marszałkasejmukrajowegoks.EustachegoSanguszki-napiersiorłasrebr-
negowidniejeliteraO,anaorleczarnym-literaZ.Zob.S.K.Kuczyński,Polskieherby
ziemskie.Geneza,treści,funkcje,Warszawa1993,s.229.Oniestabilnościbarwherbuzie-
mioświęcimskiejwXVIIIiXIXw.zob.też:W
.Drelicharz,Z.Piech,Dawneinoweherby
Małopolski,Kraków2004,s.173-175.
14W
.Budka,Pieczęciedawnychmiast...,s.5.
15J.N.Gątkowski,Zarysdziejów...,wkładkanapoczątkuksiążki,HPrzyjacielLudu”,nr13,
28VII1846,s.1.
