Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
MartaPiber-Zbieranowska
jestbagnista.PozostałetoHmałe,aledobredrogiwiejskieipolne”.Sporządza-
jącyopisdoceniłzaletystrategicznemiastaijegoprzedmieść:Hpięknapozycja
dlaniewielkiegokorpusu,opierającegoleweskrzydłooOświęcim,aprawe
ostromybrzegWisłyopodalDworów”,polecającwykorzystanieichdoewen-
tualnychdziałańwojskowych:Hdopuszczasięoszańcowanyposterunekna
niewielkimobszarze,kiedymiastochcesięopasaćjedynieliniami[obronny-
mi],przyczymwówczasjegobudowlemogąsłużyćjakomagazyny”48.
Z1790r.pochodządwa,bardzointeresujące,anonimowerękopiśmienne
kartografika:planwzgórzazamkowego(wskaliokoło1:720)imapaOświę-
cimiazokolicami(około1:28800),przechowywanepodwspólnąsygnatu-
rąwwiedeńskimStaatsarchivipowstałewzwiązkuzaustriackimprojektem
umocnieniamiastaijegoprzedmieść49.Mapaprzedstawiamiastozzamkiem
orazobszarnawschódodniego(napołudnieodliniiWisły)ażpowieśDwory
idalej,Monowice.NalewymbrzeguWisłyoznaczonojedynieschematycznie
zamekiwieśBoberekorazrozległyterenleśnynawschódodnich.Szczególnie
cennyjestrysunekprzebieguSoły-jeszczesprzedjejregulacjiorazbiegnącej
podskarpąmłynówki.Samomiastowyrysowanodośćszczegółowo,zzarysem
rynkuiblokówzabudowyorazukłademgłównychulic.Oznaczonoteżschema-
tycznieposzczególnebudynki,wtymfaręorazkościółiklasztorDominikanów,
atakżeotaczającemiastoodpółnocnegowschodumuryobronnezbasztami.
Dośćdokładny
,jaknatęskalę,jestrównieżrysunekzamkuzzaznaczonąwie-
żąiumocnionymwjazdem.Natreśćmapyskładasięteżprecyzyjnieprzedsta-
wioneukształtowaniepowierzchni(zdokładnymzarysemwzgórzazamkowego
iprzebieguskarpynadSołą)orazsiećdrożna(drogadoZatorujestopisana).
Nawschódodmiastawyrysowanoprojektowaneszańceiumocnieniaoznaczo-
neliterami.Naplaniewzgórzazamkowegoprzedstawionozabudowaniazpo-
działemnaposzczególneczęści.Narysuneknałożonoruchomąnakładkęzpro-
jektembudowyszańcówpodpółnocnymmuremzamku,zprzebiciemmurów
wceluwykonaniazjazdunaszaniec.Odstronywschodniejprzypołudniowym
krańcuplanowanegoszańcaoznaczonowejściedoprojektowanegotunelu,ma-
jącegoprowadzićpodmuramidomieszkalnejczęścizamku.Wpółnocno-za-
chodnimkrańcuszańcaorazwmurzezachodnimzaznaczonotrzyprojektowa-
nestrzelnicebądździałobitnie,mającepokryćogniemprzeprawęprzezrzekę.
ZakreślonyzarysdziejówkartografiiOświęcimiaijegookolicprezentuje
zkoniecznościjedynietemapyiplany
,powstałeprzedkońcemXVIIIw.,które
sąnajistotniejszedopoznanianietylkoobrazukartograficznegointeresującego
nasterenu,lecztakżekształtowaniasięwiedzyiumiejętnościwjegoprzedsta-
wianiu.Kolejnestulecie,gdypowszechnestałosięstosowaniedokładnychpo-
miarówprzyokreślaniupołożeniakartografowanychosad,przyniosłoobfitość
mapiplanóworozmaitymprzeznaczeniu.Ichmasowydruk,poczynającod
drugiejpołowyXIXw.,sprawił,żestałysięłatwodostępnedlakażdegoodbiorcy
.
48Tamże,s.54.
49Wiedeń,Staatsarchiv,Kriegsarchiv,HIIIe3377:nr20HEntwurfzurBefestigungdes
SchlossesOswiecim”;nr24:HEntwurfeinesLaagersbejOswiecim”.
