Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
działzgrabnymkomplementowympowiedzonkiem:żeze-
garprzypominaoprzemijaniuczasu,wobecnościksiężnej
duMainezapominamynatomiast,żeczasupływa
2
.Zko-
leisynowaksiężnejdeMontmorency-Luxembourg,zapyta-
na,wramachjeud’esprit,kogouratowałabyprzedśmiercią,
zmuszonadowyborumiędzymatkąateściową,inteligent-
niewybrnęłazkłopotu,mówiąc:B[ł]uratowałabymmatkę,
aumarławrazzteściową”
3
.Jeud’espritbyłoniewątpliwie
tymrodzajemzabawy,którastwarzałamożliwośćwydosko-
naleniasięwsztucekonstruowaniabonsmots.
Błyskotliwymipowiedzonkamiinkrustowanoteżprzemó-
wienia(bywtensposóbzwiększyćichatrakcyjność).Itak,
podczasprzemowywZgromadzeniuNarodowym(w1792
roku)hrabiaFrançoisDominiqueMontlosierwygłosiłzda-
nie,którezrobiłokarieręjakobonmot,poważneigłębokie.
Montlosierprzemawiałwramachdyskusjinadkwestiązaka-
zunoszeniaprzezksiężyniedużychzłotychkrzyży.Wswoim
wywodzieużyłtakiegozdania:BZabierzcieimzłotekrzyże,to
zawiesządrewniane,nadrewnianymkrzyżuChrystuszba-
wiłświat”.Zdanietozyskałoogromnąpopularność.Wsłyn-
nychPamiętnikachzzagrobuFrançoisRenéChateaubriand,
poddatą1822roku,zanotował,żeMontlosier(przebywający
wówczasnaemigracji)Bwciążjeździłnaswoimsłynnymzda-
niuodrewnianymkrzyżu”4.Awięcjeszczetrzydzieścilatpo
sformułowaniutegobonmotjegoautorzbierałpochwały.
Bonsmotsbyłyprzedewszystkimjednakzwiązanezży-
wiołemsalonowejkonwersacji.Samastrukturakonwersa-
cjisprzyjałaichtworzeniu.Zgodniezkonwersacyjnązasa-
dą,nakazującąBzabieraćgłospoto,abygooddać”,należało
formułowaćkrótkiewypowiedzi.Szybko(dobrowolnie)od-
dawanogłos(dziękitemuwszyscyuczestnicyrozmowymogli
2
V.Tornius:WolfgangAmadé.PowieśćoMozarcie.Przełożyliznie-
mieckiegoM.KureckaiW.Wirpsza.Kraków1986,s.80—81.
3
M.Boehn[Salonparyski].W:Z.Libera:Oświecenie.Warsza-
wa1991,s.219.
4
F.R.Chateaubriand:Pamiętnikizzagrobu.Wybór,przekład
ikomentarzJ.Guze.Warszawa1991,s.219.
13
